Thư gửi Đại Hoàng Đế Kaniska

20 Tháng Sáu 201519:56(Xem: 6470)

Mã Minh 
Thư gửi Đại Hoàng Đế Kaniska

Bản dịch Việt: Đặng Hữu Phúc

Bản dịch Anh:  Letter to the Great King Kaniska by Matrceta (Maharajakaniskalekha). 
Translated with an Introductions and Notes by Michael Hahn. 
Bản dịch Anh, in trong:  Invitation to Enlightenment : 
1. Letter to the Great King Kaniska by Matrceta. 
2.  Letter to a Disciple by Candragomin. 
Dharma Publishing. Berkely, C.A. USA. 1999

 

Lời Giới Thiệu của bản dịch Việt

Letter to the Great King KaniskaThư Gửi Đại Hoàng Đế Kaniska (Maharajakaniskalekha) của ngài Matrceta được viết khoảng năm 200 C.E. Nguyên bản Phạn ngữ nay không còn lưu lại , chỉ còn bản dịch Tạng ngữ.

Các sử gia Tây Tạng xem ngài Matrceta cũng là ngài Asvaghosa (Mã Minh), tác giả của Buddhacarita (Phật Sở Hạnh Tán) . Sử gia Tây Tạng Taranatha viết bộ sử vào đầu thế kỉ thứ bảy có tường thuật tiểu sử ngài Matrceta với rất nhiều chi tiết, trong đó có ghi : Durdharsakala = Sura = Asvaghosa (Mã Minh) = Matrceta = Pitrceta = Dharmika Subhuti = Maticitra. Ngoại trừ chi tiết Matrceta = Asvaghosa  có ghi trong một tác phẩm của Atisa (thế kỉ thứ 11) , vị Thầy truyền Đạo Phật vào Tây Tạng giai đoạn  thứ nhì,  hiện chưa có thêm các bằng chứng về các ghi nhận tương đương trên về tên ngài Matrceta.(Dịch giả Michael Hahn viết năm 1999).  

Ngài Matrceta theo ngoại đạo  và trong một cuộc luận đạo cộng thi triển thần thông với ngài Aryadeva (Thánh Thiên),  tại Nalanda , ngài Matrceta thua , nên  ngài về với Phật Giáo. Ngài Matrceta có khoảng 15 tác phẩm , đa số chỉ còn trong bản dịch Tạng ngữ. Hai bản tán ca dài nhất và được phổ biến nhất vẫn còn trong Phạn ngữ

1. “The Rise of Understanding from Faith” (Prasadapratibhodbhava), gồm 153 kệ tụng

2. “Praise of the Praiseworthy” (Varnarhavarna), gồm 386 kệ tụng

Sự kết hợp tính đơn giản (simplicity) và tính thâm mật (profundity) là nguyên nhân làm cho danh tiếng ngài Matrceta  là tác giả của các tán ca (stotrakara) tuyệt hảo ở xứ Ấn và  bên ngoài xứ Ấn. 

 85 kệ tụng này, ở xứ Ấn , đã được học thuộc và tán tụng trong cả ngàn năm cho tới khi Hồi giáo cai trị xứ Ấn.

Đại Sư Matrceta của Ấn Độ (khoảng năm 200), được Hoàng Đế trẻ tuổi Kaniska mời đến Hoàng Cung giảng pháp . Ngài vì tuổi già, không đi được, nên viết một “Thư gửi Đại Hoàng Đế Kaniska “, gồm có 85 kệ tụng .

Đặng Hữu Phúc

Sydney, 19.06.2015

Kính Lễ Chư Như Lai

1*
Thưa, dù đã được mời, tôi không đến ngài,
một người tuyệt vời nên tiếp cận, 
không phải tôi thiếu tôn kính hoặc xem thường ngài,
nhưng vì tôi bị vướng vào tuổi già và bệnh tật.

2*
Mặc dầu lòng yêu thương tôi cảm thấy với ngài 
thì tương tự với những gì tôi cảm thấy với tất cả chúng sinh,
bởi vì các đức hạnh của ngài, 
tôi cảm thấy đặc biệt thân mật và gần gũi với ngài.

3*
Những gì tôi phải giảng dạy, phần lớn tôi đã giảng dạy rồi,
và ai là kẻ có thể khuyên bảo tất cả mọi sự, 
tôi trở thành dài lời thêm một lần nữa.

4*
Hương thơm của các tính đức tuyệt vời của ngài 
thấm ngát thế giới mọi nơi,
tới mức ngay cả các đại hiền giả, 
vẫn tự tin với các năng lực bản thân ,
cũng không né tránh tình bạn với ngài.

5* 
Thế nên, Ngài hãy vui lòng lắng nghe và 
để lợi ích cho chính ngài, hãy lắng nghe kỹ những gì tôi phải nói,
mục đích là từ hai cái đối nghịch --
cái nên làm và cái nên buông bỏ --
ngài có thể giữ vững chánh đạo theo trái tim ngài.

6* 
Các đối tượng giác quan làm sinh khởi lạc thú 
sự kiêu hãnh nổ bùng bất thình lình của tuổi trẻ 
và hành động hoàn toàn như một kẻ không quan tâm tới các kẻ khác --
ba điều này là các cánh cửa dẫn tới tổn hại một cách toàn thể.

7*
Hãy tránh ba điều này dẫn đến sụp đổ. 
Bởi vì kẻ trí tuệ và kinh nghiệm phải hành động làm giảm thiểu ba lỗi lầm này 
bằng cách nương tựa vào các ý thức tự chế, cao qúy, 
và sử dụng năng lực của trí tuệ siêu việt.

8*
Ba điều này đang trở thành 
nền tảng của các thất bại của ngài; 
hãy chữa trị chúng với kỉ luật đức hạnh 
và các hành sử theo chánh pháp
hãy chuyển đổi chúng thành các đức hạnh.

9*
Có phải đây không là một điều đặc biệt chính đáng
khi mà Hoàng Đế và các thượng thư của ngài 
các trái tim viên dung với đại bi mênh mông 
thi hành quyền lực tối thượng của họ 
xuyên qua các hành vi chẳng hề bị tình cảm nhơ nhuốm ?

10*
Trong thế giới này, những kẻ nào mà tâm trí nhu nhược 
và không có một vị thủ hộ [= kẻ che chở gìn giữ]
chắc chắn sẽ bị lôi cuốn làm 
các hành nghiệp không nên làm. 
11*
Thế nên, trong thời gian ngài chưa 
vượt qua được giai đoạn đó,
hãy vui vẻ nỗ lực tập hợp các kẻ trí tuệ và kinh nghiệm quanh ngài 
để đạt được sức mạnh của tâm trí. 
12* 
Hãy cho tụng đọc các quy định của luật pháp  
và hãy lắng nghe cách thức nó được giải thích 
Hãy khảo sát các quy định của luật pháp ngài nghe 
và hãy sử dụng trí tuệ và kinh nghiệm trong các thẩm định của ngài. 
13* 
Không một sự vật gì có vẻ bất khả thi đối với một tâm trí 
cách tuyệt hoàn toàn các tra tấn của sầu muộn 
và được biểu trưng bởi 
tuổi trẻ, sức khoẻ, và tự tin.
14*
Ở đây trong đời sống này, bất kì khi nào ngài có thể, hãy lắng nghe 
ngay cả những điều nhỏ bé do các người cao quý nói. 
Ngay cả nếu ngài chỉ tích tập kiến thức mỗi lần một chút, 
thì chắc chắn chẳng bao lâu 
nó trở thành lớn lao.
15*
Có bất kì thùng chứa nào 
mà sẽ không trở thành đầy 
khi một chuỗi liên tục các giọt nước 
luôn luôn rót vào trong nó ? 
16* 
Thế nên, thưa Hoàng Đế, hãy xem là giá trị chính xác có tính minh định 
điều được hiện rõ trong tỉ dụ sáng tỏ này,
và luôn luôn hoan hỉ trong 
sự lắng nghe Chánh Pháp linh thánh.
17*

Để lợi ích cho ngài, hãy giữ xung quanh ngài những kẻ tài giỏi tốt lành 
những kẻ trợ giúp ngài tìm kiếm sự giàu sang của đức hạnh,
những kẻ có trí tuệ và kinh nghiệm và lòng đầy đại bi, 
những kẻ hiển thị sự tri ân và sự hào hiệp quảng đại.

18*

Ngài không nên tạo cơ hội phương tiện cho 
kẻ sơ trí, bần tiện, tham lam, 
vô ơn, ba hoa, tàn bạo, 
và ác độc vẫn ở lại trong triều đình của ngài.

19*

Ngài nên luôn luôn tìm cách biết rõ
các tính đức tốt đẹp riêng biệt của mỗi một cá nhân;
sự an lạc và thịnh vượng của ngài chỉ tùy thuộc vào 
sự nhận biết những phẩm tính nổi bật này.

20*

Những kẻ hoàn thành tài giỏi các công tác khó khăn,
những kẻ buông bỏ cái khó mà buông bỏ,
những kẻ khoan dung cái khó mà nhẫn nại chịu đựng ,
những kẻ chấp nhận cái khó mà chấp nhận được ;

21*

những kẻ làm cho ngài tránh xa cái không chính đáng,
và quan tâm chuyển hướng ngài tới cái chính đáng,
những kẻ mà lòng tận tụy đi đôi với tâm niệm của họ, 
những kẻ ham muốn ngài có hạnh phúc và 
nghĩ về ngài với lòng cảm mến --

22*

Những kẻ này đều là các người bạn, 
các thân nhân, và các đồng minh. 
Những kẻ khác chỉ đi theo ngài vì quyền lợi bản thân của họ 
họ chẳng là gì hết mà chỉ là những người rất bình thường.

23*

Hãy ghi nhớ nơi tâm các lời của một người bạn 
kẻ có chủ ý làm lợi ích cho ngài 
Dẫu cho khi nghe không thấy ngọt ngào 
Những lời này đều hữu ích, làm ngượng ngùng khi nghe, và đúng thật.

24*

Nhưng hãy đừng ghi nhớ nơi tâm 
những lời ngọt ngào của những kẻ độc ác 
chúng chỉ là những lời làm tổn hại 
và chẳng làm ngượng ngùng khi nghe, và cũng chẳng đúng thật.

25*

Mong ngài chấp nhận với một tấm lòng quảng đại 
kẻ nào nói lời khuyên hữu ích, ngay dù nếu nói với vẻ giận dữ,
nhưng hãy đừng lấy làm vui nơi một kẻ 
nói lời khuyên tai hại
ngay dù toàn là lời ngợi ca.

26*

Hãy tạo cơ hội cho kẻ thiện hảo dễ đến với ngài, 
và kẻ độc ác khó đến với ngài 
cũng giống như cơ hội đến một hồ nước trong suốt như pha lê, 
thì dễ với ngỗng chúa và khó với trận lụt.

27*

Làm vui lòng các kẻ có trí tuệ và kinh nghiệm
thì quan trọng hơn là cố gắng hết sức để giàu sang;
để hoan hỉ trong các hành động thiện hảo, 
hãy trở thành kẻ khao khát hành động thiện hảo không bao giờ biết chán 

28*

Khi ngài điều khiển sinh hoạt đời ngài

hoặc vui thích với những gì ngài đang làm,

hoặc cảm thấy hạnh phúc, hoặc sầu buồn,

hoặc thực hiện những mục tiêu bình thường hoặc cao đẹp,

ngài nên trung thành với sự thiện hảo;

29*

khi ngài tụ tập xung quanh ngài các người bạn có ý thức trách nhiệm,

ngài sẽ vẫn tiếp tục cảnh giác và chú ý quan sát.

Thưa quốc vương thiện hảo,

khi đó ngài sẽ được vận mệnh tốt đẹp bao quanh,

như cây chai (Shorea robusta; sal) được các cây leo bám quanh.

30*

Ngài nên ban cấp các quà tặng cho những kẻ ôn hoà,

thành thật, và có phẩm giá một cách đặc biệt;

hãy khảo sát các ham muốn ban cấp của ngài nếu ngài không quan sát họ một thời gian dài;

hãy chẳng bao giờ sử dụng hình phạt với họ.

31*

Nhưng những kẻ sử dụng sự giả dối để nuôi trồng những tranh biện bất hoà và đấu tranh,

những kẻ khinh miệt những kẻ nghèo,

những kẻ không hoan hỉ với những kẻ đạo đức,

và những kẻ làm tán loạn những tu sĩ khổ hạnh để họ buông bỏ các giới nguyện --

32*

đây chính là bốn loại người hãy nên tránh xa.

Họ phá hủy gốc rễ của hành vi đạo đức,

Hãy hết sức quan tâm để đảm bảo sao cho những kẻ như thế

không còn tiếp tục có địa vị trong triều đình của ngài. 

33*

Ngài phải làm những điều cần thiết để không có sự miệt thị hoặc sự kiêu mạn bất kính

giữa các kẻ mạnh đối với các kẻ yếu,

giữa các kẻ chức quyền cao về ban cấp đối với những kẻ

chẳng có gì để cho,

giữa những kẻ có danh giá đối với những kẻ không có phẩm giá,

34*

giữa những bạn hữu thân thiết đối với những kẻ mà họ không quen biết,

hoặc bất kì kẻ nào đối với bất kì một ai khác.

Hãy điều hành tất cả các công việc với sự lương thiện,

mong ước ngài xem mỗi người đều là bình đẳng.

35*

Hãy làm những gì cần thiết để mỗi người đều hoàn thành pháp tắc của họ,

và để tất cả mọi người đều sống hoà hợp theo pháp luật.

Mong ước ngài làm cho họ tất cả đều hạnh phúc,

ngay cả những kẻ bất đồng ý kiến, nếu họ chẳng có các lỗi lầm.

36*

Nếu ngài yêu quý đoàn tùy tòng của ngài

như một người cha yêu quý con trai mình,

những viên chức đó của ngài sẽ muốn làm vui lòng ngài

như người con trai sẽ làm vui lòng cha mình .

37*

Khi dân chúng có tính tình thiện hảo,

họ sẽ trở thành những gì ngài mong muốn thực hiện;

khi dân chúng  có tính tình bất hảo,

họ sẽ không trở thành những gì ngài mong muốn thực hiện .

38*

Khi ngài áp dụng các tâm niệm và các quan điểm thiện hảo,

ngài sẽ càng được nâng lên cao,

nhưng nếu ngài thực hiện những hành vi bất hảo,

ngài sẽ càng rơi xuống thấp hơn.

39*

Nếu ngài trung thành với những công trình thiện hảo,

tất cả mọi người, những kẻ mà đời sống tuỳ thuộc vào ngài,

sẽ đi theo ngài

như một đoàn lữ hành theo vị lãnh đạo của nó.

40*

Nếu ngài thi hành sự giả dối,

và chẳng làm theo một điều chi ngoại trừ mưu kế bí mật,

khi đó tất cả mọi người,

các chủ thể đi theo gương mẫu của ngài ,

sẽ đều bị nhơ nhuốm .

41*

Thế nên, để bảo vệ ngài và các người khác,

xin vui lòng chính ngài thực hiện đầy đủ

và thiết lập bằng một cách mới cái truyền thống đang suy tàn

của các hoàng đế và các giác giả thời xưa.

42*

Từ phương pháp thực hành của các hoàng đế thời xưa,

hãy chấp thuận bất kì cái gì thiện hảo và thực sự thi hành.

Nhưng bất kì cái gì không chính đáng

ngài phải chỉ trích mạnh mẽ và buông bỏ.

43*

Hãy phá vỡ sự tuân thủ các luật lệ thời trước được tạo lập trong sai trái,

ngay cả khi chúng tồn tại từ lâu đời,

và hãy làm một bộ luật mới

với danh hiệu Hoàng Đế Kaniska.

44*

Thưa Đại Vương -- ngài như một vị trời --

có bản hoài về phúc đức, luôn luôn chỉ làm các phúc đức, như một vị trời.

Thưa Đại Vương -- ngài như một vị trời --

bởi vì ngài là kẻ tuệ tri lỗi lầm,

chỉ làm cái gì không hề có lỗi lầm, như một vị trời.

45*

Hãy như mặt trăng đang khuyết,

và làm suy yếu các kẻ cho ác hạnh sống bám;

hãy như mặt trăng đang tròn đầy,

và trang điểm ngài với các phúc đức .

46*

Như các người cha của ngài thời trước ngài,

hãy dốc lòng cai trị trái đất này hoà hợp với luật pháp.

Như các người cha của ngài thời trước ngài, hãy tăng thêm

các đại lễ trong các đền thờ.

47*

Vì lợi ích cho sự đạt các nấc thang tối thượng

dẫn tới cõi trời và giải thoát,

luôn luôn tập hợp chung trong các đền thờ

các tác phẩm tuyệt vời của nghệ thuật do công đức tâm linh sinh khởi và đưa công đức tâm linh vào cuộc sống nhân sinh .

48*

Hãy sợ hãi già và chết.

Ngài đang hưởng thọ sự huy hoàng của vương quyền pháp trị,

trong tuổi già ngài hãy lui về sống trong một cái cốc tĩnh lặng 

và hãy để đời ngài đơm hoa kết trái

xuyên qua các giáo pháp của Chánh Pháp.

49*

Ngài kẻ được sinh trong giòng họ Kusana

và được chỉ giáo theo giáo pháp

của Chư Phật thánh trí tự chứng

ngài phải làm tất cả những gì cần thiết để cho hệ thống tâm linh

của chủng tộc mặt trời, dòng truyền thừa cao quý của ngài,

không suy biến thoái hoá.

50*

Nếu có sự chắc chắn tuyệt đối rằng những kẻ nào được sinh ra

sẽ trở thành già, ngã bệnh, và chết,

vậy công dụng là gì khi cầu nguyện : “Mong ước ngài sẽ không

trở thành già, không trở thành bệnh, không chết.”

51*

Bất kì sinh thể nào dù là cái gì đi nữa

do chính bản chất của nó mà trở thành già và chết.

Sự biến hoá theo cấp độ là bản chất của tuổi già;

Sự hủy hoại tức thời là bản chất của cái chết.

52*

Nếu người ta nói, “Mong ước tôi không già, không bệnh, không chết” --

vì thế giới này sẽ bị hoàn toàn tiêu hủy bởi ngọn lửa [của kiếp tận],

có còn chọn lựa nào nữa một khi chẳng có hiện hữu thêm lần nữa?

53*

Ở đâu là nơi mà không một sự vật gì là khổ?

Ở đâu các sự vật kết hợp hữu vi không tàn tạ ?

Ở đâu là nơi chỉ có hạnh phúc mà thôi ?

Ở đâu ngài có thể đi để ngài sẽ không chết ?

54*

Không phải phiền não và đau khổ

sinh khởi một cách không thể tránh được

trong thế giới hiện tượng này hay sao? 

Thế nên, hỡi người cao quý, hãy thiền định sâu rộng

về sự phi hiện hữu của thế giới hiện tượng.

55*

Chỉ riêng điều này là cái ngài nên làm ở đây trong luân hồi sinh tử --

hãy đừng tìm kiếm làm bất kì cái chi khác ngoài cái này.

Ngài đã và đang làm cái ngài nên làm, chính danh, chính đáng, đúng đắn

ngài sẽ tránh làm cái ngài không nên làm, không chính danh, không chính đáng, sai trái 

56*

Trong khi lưu chuyển nhiều lần trong vòng luân hồi,

giống như một chuỗi hạt cầu nguyện,

có cái gì mà bạn đã không làm trong thế giới

một trăm lần, hoặc ngay cả hàng ngàn lần ?

57*

Tin tưởng rằng chúng ta đã không làm một cái gì,

chúng ta cố gắng một cách ngu ngốc nhiều lần nữa để làm cái đó.

Như vậy là vì từ thời gian vô thủy,

cho tới hiện nay, chúng ta không đảo ngược tiến trình tái sinh

58*

Tử Thần, kẻ không là bạn của một ai cả,

sẽ đến thăm ngài bất thình lình không báo trước.

Thế nên, ngài hãy hết sức cố gắng quay về Thánh Pháp

và hãy không nói, “Tôi sẽ làm chuyện này ngày mai.”

59*

“Tôi sẽ làm chuyện này ngày mai, không phải hôm nay”

Nói như thế thì không phải là một điều tốt.

Ngày mai đó sẽ đến, chẳng có bất kì một nghi ngờ nào

khi ngài không còn hiện hữu nữa.

60*

Khi Tử Thần rất tàn bạo,

kẻ phá hủy các năng lực của con người bất chấp phải trái

tiến đến với chủ ý để giết,

kẻ trí tuệ và kinh nghiệm nào có thể vẫn cứ thoải mái không lo lắng?

61*

Thế nên, khi nào mà kẻ cực kì nóng nảy đó 

không buông tay thả mũi tên áp bức đó

mũi tên mà ngài không thể tránh được

ngài hãy chăm chú tới an sinh của chính ngài.

62*

Khi nghiệp đã tạo của ngài, đang mang kết quả của nó tới ngài, 

tới lúc chấm dứt tác dụng,

ngài sẽ bị Tử Thần lôi kéo đi,

buộc trói vào nghiệp mới.

63*

Lúc đó tất cả hữu tình sẽ quay đi và

chẳng có cái chi sẽ đi theo ngài,

ngoại trừ các thiện hạnh và các ác hạnh của ngài.

Tuệ tri điều này, ngài hãy điều khiển tốt đời ngài.

64*

Hãy vui lòng lắng nghe một lúc 

lời than khóc của tôi, chan chứa đại bi

và được thấm nhuần hoàn toàn

với các giọt nước của sầu não ưu tư.

65*

Các hữu tình kém phước chúng đã rơi xuống cõi thấp,

chúng không được che chở bảo vệ và không sai bậy ,

chúng sống phần nhiều chỉ đơn thuần

cỏ, nước, và trái cây--

66*

nương tựa vào chân lí, ngài đích thân nên nói

chuyện đây là đúng hoặc sai

đối với một ông vua khi giết hoặc tham dự vào việc giết

chim chóc, thú hoang, và trâu bò.

67*

 

Mọi người nói rằng ngài chẳng bao giờ cực kì giận dữ,

và rằng ngài tha thứ ngay cả

những kẻ đã làm hại ngài.

Vậy hỡi, ai đã che lấp, 

lòng đại bi của ngài đối với các sinh vật.

 

68*

 

Vì ngài ân xá cho những kẻ hại ngài,

nhưng lại giết những kẻ không làm gì hại đến ngài,

rõ ràng có hai căn cứ cho

lòng từ bi và không từ bi của ngài

 

69*

 

Khi chính một kẻ trong địa vị của ngài gây tổn hại các kẻ khác

mà họ đã thành một mục tiêu

bởi vì các hành động đã phạm trong quá khứ,

hãy nói cho tôi biết, họ sẽ tìm về nương tựa nơi ai?

 

70*

 

Khi những kẻ khác làm tổn hại ngài
nhưng ngài vẫn đưa bàn tay của chính ngài nâng đỡ họ đứng lên,
và cùng lúc đó công khai gây tổn hại cho những kẻ mà ngài ban cho nơi nương náu --
không biến toàn thế giới thành đen tối hay sao?

 

71*  

 

Tất cả chúng sinh đều có lạc thú khi vẫn sống 
đời sống thì yêu qúy đối với tất cả
Tất cả đều là chủ thể đối với chết
Tất cả đều bị đau khổ hành hạ.

 

72*

 

Như vậy bất kì sự vật gì chúng ta không muốn
dẫn đến đau khổ
Có kẻ trí tuệ và kinh nghiệm nào sẽ, giống như thợ rèn,
cho lại vào lửa cái gì đã đốt xong?

 

73*

 

Nếu ngài không lấy làm vui thú khi giết
và buông bỏ hẳn lạc thú trong sự giết,
vương quốc của ngài sẽ sụp đổ hay sao?
Hãy nói cho tôi, sự giết này là thuộc tập tục nào?

74*

 

Nếu ngài, kẻ tài ba khi sử dụng các vũ khí,
hãy nhìn với chính mắt ngài những gì người ta có thể làm trong một trận chiến,
vậy tại sao ngài, vào những lần khác,
giết hại các sinh vật như thế?

 

75*

 

Ngài có đôi mắt của một con nai tơ

sao ngài không cảm thấy lòng đại bi  

đối với con nai có đôi mắt giống như đôi mắt ngài

khi đôi mắt chúng hoang dại với kinh hoàng ?

 

76*

 

Sao ngài không thể hoan hỉ

khi ngài đem niềm vui đến ngay cả một con nai

nó đem đến  lạc thú cho ngài

bởi vì đôi mắt chúng giống như đôi mắt ngài?

 

77*

 

Chúng là những chúng sinh bị đọa

đôi mắt chúng tương tự đôi mắt ngài

chúng sinh sống ở một nơi không có sự che chở bảo vệ

những dữ kiện này, chỉ riêng nó thôi,

phải là các lí do có giá trị chính xác để không giết nai.

 

78*

 

Tôi hết lòng yêu cầu ngài đối xử với các sinh vật,

chúng bị đau đớn gian nan bởi sầu muộn,

với lòng đại bi cứu khổ lớn lao hơn cả

khi ngài biểu lộ với các con người.

 

79*

 

Tôi không chắp hai bàn tay tôi

để cầu khẩn sự bảo vệ của ngài, nhưng

tôi thỉnh cầu ngài nhân danh đời sống của những kẻ khác

Thế nên, với tất cả tôn kính, ước mong ngài dốc lòng quan tâm thỉnh cầu của tôi.

 

80*

Để tinh luyện các nghiên cứu học tập của ngài, hãy bắt đầu với các điểm chánh yếu --

đây là tập tục của các kẻ cao quý.

Quan tâm tới điều này, tôi gửi tới ngài thỉnh cầu của tôi

giống như ngài là một người con trai yêu qúy.

81*

Nếu tôi thỉnh cầu điều không đem đến thiện hảo,

thời hãy cho tôi án tử hình!

Nhưng nếu tôi thỉnh cầu chỉ các điều đem đến thiện hảo,

thời hãy hành sử hoà hợp với thỉnh cầu của tôi.

82*

Nếu tôi không làm vui lòng ngài,

Tôi sẽ lập lại thỉnh cầu của tôi thêm nhiều lần nữa.

Nếu ngài từ chối sự giúp đỡ của tôi vì ngài nghĩ ngài quá thông minh không cần tới các lời nói của tôi,

xin vui lòng không chú ý đến những gì tôi nói.

83*

Nếu ngài cảm thấy vui lòng, thời từ nay về sau hãy không giết nữa.

Nếu ngài cảm thấy không vui lòng, ước mong ngài có vài hối tiếc về các hành sử trong quá khứ.

Bởi vì gây ra tổn hại giống như mặt trời là một sự việc

ngài thực sự không thể làm, hãy hành sử như mặt trăng,

Vâng thưa, mặt trăng giữa các ông vua !

84*

Vâng thưa Hoàng Đế, hãy chấp nhận các lời nói tốt lành

dẫu từ một kẻ thù, nó giống như mật ngọt từ một bụi gai

hãy bác bỏ các lời nói ác độc của một kẻ thân hữu khả ái có cùng quyền lợi với ngài,

nó chỉ giống như một giòng suối độc từ Ngọn Núi Hoàng Kim / Tu Di.

85*

Thưa Vị tối cao giữa mọi người,

nếu sự huy hoàng vương quyền này -- được thành tựu do thực thi các công trình thiện hảo trong các đời sống trước

và có năng lực chống lại các tổn hại mà những kẻ thù sẽ làm --

ngài được trang nghiêm bởi đức hạnh trong đời này, thời sự vinh quang rực rỡ như thế,

dẫu trên phương diện tự nội vẫn biến dịch và không thể tin cậy được,

xuyên qua trạng thái được nối kết cách này cách khác với các hành vi thiện hảo ,

tuy không thể làm ngừng tính biến dịch và không thể tin cậy được, nhưng sự huy hoàng như thế vẫn trung thành với ngài trong một thời gian dài đang đến.

**

Đây là trọn vẹn Thư Gửi Đại Hoàng Đế Kanika do ngài Mã Minh viết. Thư được dịch từ Phạn ngữ sang Tạng ngữ bởi vị đại sư xứ Ấn Độ, ngài Vidyakaraprabha và dịch giả, tu chính giả tài ba, ngài Tăng sĩ Rin-chen-mchog. Về sau bản dịch được tu chính và biên tập bởi Thầy dPal-brtsegs.

    
Nguyên văn tiếng Anh:

Matrceta
Letter to Great King Kaniska

*
Homage to all the Tathagatas!

1*
That I, though invited, did not come to you, 
one so worthy to be approached, 
was not due to lack of reverence or disrespect, 
but because I am hindered by old age and illness.

2*
Although the love I feel for you
is similar to what I feel toward all beings,
because of your virtues,
I feel especially intimate and close to you.

3*
What I have to teach, I have already largely taught,
and who can advise on everything?
Yet because of your many virtues, 
I have become loquacious once more. 
4* 
The fragance of your irresistible qualities
has imbued every corner of the world,
so that even the greatest men , 
fully confident in their own abilities, 
do not shun your friendship.

5*
Therefore, please lend me your ear and 
for your own sake, listen well to what I have to say, 
so that out of two opposites --
what should be done and what shoud be given up --
you may take the right one to heart

6*
Sense objects that give rise to pleasure,
youth swelling with pride , 
and acting just as one likes without regard for others --
these are gates to what is entirely harmful .

7*
Avoid these three things leading to ruin. 
For a wise man must act to diminish these three faults
by relying upon the noble, controlling the senses, 
and using the power of wisdom.

8*
These three things have become 
the foundation of your failings;
having remedied them with discipline
and lawful behavior, 
turn them into virtues.

9* 
Is it not especially appropriate for the king 
and his ministers , 
their hearts filled with vast compassion, 
to exert their sovereign power 
through deeds always free of emotional taint ? 

10*

In this world, those who are weak - minded
and without a protector
will certainly become involved in doing 
actions that should not be done. 

11*

Therefore, so long as you have not yet
passed beyond that stage , 
cheerfully endeavor to gather wise men around you
in order to gain strength of mind . 

12*

Have the code of laws recited
and listen to the way it is explained
Examine the laws you hear 
and be wise in your judgments. 

13* 

Nothing seems impossible to a mind 
free from the torment of sorrow
and characterized by 
youth, health, and self - confidence.

14*

Here in this life, whenever you can , listen 
to even little things said by noble people . 
Even if you accumulate knowledge a little at a time , 
it will certainly not be long 
before it becomes considerable . 

15* 

Is there any vessel
that would not become full 
when an uninterrupted chain of water droplets
fall into it constantly? 

16* 

Therefore, Your Majesty, take as conclusively valid
what has been shown in this clear example, 
and always take delight in 
listening to the holy Dharma.

17*

For your own sake, keep around you good men
who assist you in seeking a wealth of virtue, 
who are wise and full of compassion, 
who show gratitude and open-handedness.

18*

You should not allow
the stupid, stingy, greedy,
ungrateful, garrulous, cruel, 
and evil even to remain in your realm.

19*

You should always get to know
the particular merits of each individual person; 
your welfare and prosperity depend solely
on knowing these distinctive qualities.

20*

Those who accomplish difficult tasks,
who give up what is difficult to give up, 
who tolerate what is difficult to bear, 
who accept what is difficult to accept;

21*

who turn you away from what is inappropriate, 
and take care to turn you toward what is appropriate; 
whose devotion matches their thoughts, 
who desire your happiness
and regard you with affection --

22*

these are friends, 

relatives, and allies. 

Others who follow you only in theit own interest

are nothing but very ordinary beings.

23*

Please take to heart the words of a friend

who intends your benefit.

Even when not sweet to hear,

these words are useful, tender, and true.

24*

But do not take to heart

the sweet words of wicked people,

which are harmful, 

and neither tender nor true.

25*

May you accept with an open heart

one who gives useful advice, even if wrathful, 

but take no pleasure in one 

who gives harmful advice, 

even though full of praise.

26*

Just as access to a crystal clear lake should be 

easy for the king of geese and difficult for flood, 

let access to you be easy for the good, 

and difficult for the wicked.

27*

Consider it more important to please the wise

than to strive for wealth; 

in order to rejoice in virtues, 

become insatiable for virtues.

 

 

 

28*

In conducting your life,

whether enjoying yourself,

or feeling happy or sad,

or being engaged in ordinary or higher pursuits,

you should adhere to the good;

29*

when you surround yourself with mindful friends,

you will remain alert and watchful.

O good monarch,

you will then be embraced by good fortune

as the sal tree is embraced by creepers.

 

30*

You should bestow gifts upon those who are mild,

truthful, and especially worthy;

examine your desires without dwelling on them;

never use punishment.

31*

But those who use deceit to cultivate quarrels and strife,

who look down upon the poor,

who do not delight in moral beings,

and who distract ascetics from their vows --

32*

these four types of people are not desirable.

They destroy the root of moral behavior.

Take great care to ensure that such people

do not stay here in your realm.

33*

You must see to it that there is no contempt or disdain

among the strong toward the weak ,

among the benefactors toward those

who have nothing to give,

among the honored toward the unworthy,

34*

among intimate friends toward those they do not know,

or for anyone at all toward anyone.

Conducting all business with honesty,

may you regard everyone as equal.

35*

See to it that everyone fulfills his own dharma,

and that all live according to the law.

May you make all happy,

even the disagreeable, if they are free from fault.

36*

If you love your retinue

as a father loves his son,

your subjects will want to please you

as a son would please his father.

37*

When the general populace is good - natured,

they will become what you intend;

when the people are bad- natured,

they will not become what you intend.

38*

If you adopt good thoughts and views,

you will be lifted higher and higher,

but if you practice bad behavior,

you will fall lower and lower.

39*

If you abide by good works,

all the people, whose lives depend upon you,

will follow you

as a flock follows its leader.

40*

If you become duplicity,

and follow nothing but intrigue,

then all the people ,

the subjects who follow your example,

will be polluted.

41*

Therefore, in order to protect yourself and others,

please apply yourself  fully

and establish anew the declining

tradition of the ancient kings and seers.

42*

From the practice of the ancient kings,

take whatever is good and put it into practice.

But whatever is not appropriate

you must revile and abandon.

43*

Break the hold of former laws that were enacted in error,

even when they exist as of the old,

and make a new code of law

marked by the name of King Kaniska.

44*

Your  Majesty -- you who are like a god --

intent on virtue,  practice only virtues, like a god.

Your  Majesty -- you who are like a god --

as one who knows fault,

do only what is faultless, like a god.

45*

Be like the waning moon,

and dim the hosts of evil;

be like the waxing moon,

and ever adorn yourself with virtues.

46*

Like your father before you, wholeheartedly

rule the earth according to the law.

Like your fathers before you, increase

the ceremonies in the temples.

47*

For the sake of (gaining) the matchless ladder

that leads to heaven and liberation ,

always gather  together in the temples

the great works of art that merit produces.

48*

Be apprehensive of old age and death.

Having enjoyed the glory of lawful sovereignty,

in your old age retire into a hermitage

and let your life  become fruitful

through the teachings of the holy Dharma.

49*

You who were born into the lineage of the Kusanas

and instructed according to the (teaching of the) self-arising Buddhas

must see to it that the religious system

of the solar race, your noble lineage,

does not degenerate

50*

Given  the absolute certainty that  those who are born

will grow old, fall ill, and die,

of what use is it even to pray: “ May you not become old, not become sick, not die.”

51*

Any life form whatsoever

by its very nature grows old and dies.

Gradual transformation is the nature of old age;

instantaneous destruction is the nature of death.

52*

If people say, “May I not grow old,

not become sick, not die” --

since this world  will be completely consumed by fire,

what choice is left but not to exist again at all?

53*

Where is the place where nothing unpleasant?

Where will composite things not decay?

Where is the place of happiness alone?

Where can you go where you will not die?

54*

Do not defilement and suffering

inevitably arise in the phenomenal world?

Therefore, noble one, meditate extensively

on the non-existence of phenomenal world.

55*

This alone is what you should do here in samsara --

do not seek to do anything other than that.

Having done what you should do,

you will avoiding what you should not do.

56*

While revolve in the circle of existence

again and again, like a rosary,

what have you not already done in the world

a hundred times, or even thousands ?

 

57*

Believing that we have not done something,

we foolishly try again and again to do it.

Thus, since beginningless time,

we have not reversed direction up to now.

 

58*

The Lord of Death, who is no man’s friend,

will descend upon you suddenly.

Therefore, with great effort turn to the holy Dharma

and do not say, “I will do it tomorrow.”

 

59*

“ I will do this tomorrow, not today”

is not good for a man to say.

Without any doubt, that tomorrow will come

when you no longer exist.

 

60*

When the heartless Lord of Death,

who destroys men’s powers without rhyme or reason,

approaches with the intent to kill,

what wise man can remain at ease?

 

61*

 

Therefore, so long as that extremely impatient one

has not loosed that unbearable arrow

which cannot be avoided,

give heed to your own welfare.

 

62*

 

When your former karma,

having brought forth its fruit, has abandoned you,

you will be dragged away by the Lord of Death,

bound to new karma.

 

63*

 

Then all beings will turn away and

nothing at all will follow you,

save for your virtuous and evil actions.

Knowing this, conduct your life well. 

 

64*

 

Pray listen for a while to

my lamentation, which is overwhelmed by compassion

and soaked through and through

with the moisture of melancholy.

 

65*

 

Unfortunate beings that have fallen low,

who are unprotected and blameless,

who live mostly on plain

grass, water, and fruit --

 

66*

 

relying on truth, you yourself should say

whether it is right or wrong

for a king to kill or be involved in killing

birds, game, and cattle.

 

67*

 

They say that you never become very angry

and that you forgive even those

who have done you harm.

Alas, who has obstructed

your compassion toward animals ?

 

68*

 

Since you pardon those who harm you,

but put to death those who have done you no harm,

there are clearly two bases for

your kindness and unkindness.

 

69*

 

When even someone in your position harms those

who have become a target

because of deeds committed in the past,

tell me, in whom will they take refuge ?

 

70*

 

When others harm you

but still you offer your own hand to raise them up,

and then openly harm those to whom you give shelter --

has not the whole world turned dark ?

 

71*

All beings take pleasure in being alive;

life is dear to all.

All are subject to death;

all are tormented by suffering.

 

72*

 

Thus anything we do not want

leads to suffering,

What wise men would, like a smith,

put fire again on what is already burned ?

 

73*

 

If you do not take pleasure in taking life

and turn away from pleasure in killing,

will your kingdom come to ruin ?

Tell me, what kind of custom is this killing?

 

74*

 

If you, who are skilled in the use of weapons,

see with your own eyes what they can do in a battle,

why do you, at other times,

commit such harm against animals ?

 

75*

 

You who have the eyes of a young deer

why do you not feel compassion

for the deer who are like your eyes

when they are wild-eyed with fright

 

76*

 

How could you not rejoice

when you give joy even to the deer

who give pleasure to you

because their eyes are like your eyes ?

 

77*

 

That they are all beings,

that their eyes are similar to yours,

that they live in a place where there is no protection --

these facts, even taken singly,

should be valid reasons for not killing deer.

 

78*

 

I entreat you to act toward animals,

who are sorely troubled by sorrow,

with even greater compassion than

you have shown toward human beings.

 

79*

 

I do not fold my hands

in order to ask for your protection, but

to make a request on behalf of the lives of others.

Therefore, with all respect, may you consider it well.

 

80*

To refine your studies, begin with the main points --

this is known  as the custom of the noble.

In light of this, I make my request to the king

as would  a beloved son.

81*

If I request what is not beneficial,

then sentence me to death !

But if I request only what has benefit,

then act in accord with my request.

82*

If I have not displease you,

I would repeat my request again and again.

But if you scorn my words,

please ignore what I have said.

83*

If you are pleased, then henceforth do not kill.

If you are displeased, may you have some misgivings.

Because doing harm like the sun is something

you simply cannot do, act like the moon,

O moon among kings !

84*

O king, like honey from a thorny bush,

accept words well said even from an enemy,

but like a poisonous stream from the Golden Mountain,

reject the evil words of a congenial person.

85*

Supreme among men,

if this royal splendor -- achieved

by practicing good works in former lives

and having the power to ward off the harm

enemies would do --

is ornamented by virtue in this life, then such glory,

even though intrinsically fickle and unreliable,

through being somehow linked to virtuous behavior,

cannot help but be faithful to you for a long time to come.

**

The “Letter to the Great King Kaniska” by Matrceta

is completed. It was translated by the Indian master Vidyakaraprabha and the great reviser and translator, the Venerable Rin-chen-mchog. Later it was corrected and edited by the teacher dPal-brtsegs.

------------------

Chú Thích

Note from Đặng Hữu Phúc:

Long Thọ: Long Thụ = Long Thắng = Long Mãnh

Mã Minh:  Aryasura = Aryashura = Asvaghosa = Matriceta, Patriceta, Matichita, Bhavideva

 Bi : 1. Đau , khóc không có nước mắt gọi là bi . 
2. Thương sót, đạo Phật lấy từ bi làm tôn chỉ , nghĩa là thương sót chúng sinh mà ra tay tế độ. 
(Hán Việt Tự Điển. Thiều Chửu.1942 . p.206) 

Note
L.A. Hill. Penguin English Student's Dictionary. 1991.

Wise: 1. (of ideas, behaviour etc) : sensible ; based on reason and experience.
2. (of peole) thinking and/ or behaving in wise (1) ways.
Regard: 
3. (formal) (regard s.o/s.t with s.t : look at , think of (s.o /s.t) ( in a certain way) 
4. (formal) : listen carefully to (s.o/ s.t ) 
------------------
Note for stanza 6*

youth swelling with pride = sự kiêu hãnh nổ bùng bất thình lình của tuổi trẻ

Collins COBUILD English for Advanced Learners:

swell: 3. If you swell with a feeling, you are suddenly full of that feeling [Literary]* She could see her two sons  swell wth pride.

Note for Stanza 30*:  dwell on them /// dwell on s.t: think, speak or write about(s.t) for a long time .

Note for Stanza 33*: see to it : see to s.o/ s.t : do what is necessary about s.o/s.t

Dịch giả bản Anh : “great with regard power to bestow” = “benefactor” ; “one who has nothing to give” = “ a poor person”

Notes for stanza 47* from Michael Hahn

bSod nams las byung (Tibetan) literally means’ resulting from (religious) merit” . Here, however, we expect something like “producing religious merit”. Perhaps an ambiguous Skt. compound like *udbhutapunya, which can mean both “religious merit that has arisen” and “that by which religious merit has come into being”, account for the Tibetan wording.

Notes for stanza 55* from Michael Hahn
bGyi ba, “what should be done, proper, appropriate, right.” Likewise, mi bgyi ba means “what should not be done, improper, inappropriate, wrong. The meaning of the second half of the stanza is simply: If one always does only the right things, one will automatically avoid doing anything wrong.
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
22 Tháng Bảy 2022(Xem: 2165)
20 Tháng Năm 2022(Xem: 8176)
Phật Giáo Hướng Dẫn Thế Kỷ 21 là một tài liệu gồm 12 tham luận được trình bày tại Hội Nghị Nghiên Cứu Học Thuật Phật Giáo Quốc Tế lần thứ Tám vào các ngày 27 và 28 tháng 10 năm 1995 tại Đài Loan bởi các diễn giả thuộc nhiều thành phần của nhiều quốc gia khác nhau. Nhằm cung cấp thêm tài liệu cho những ai đã và đang thao thức cho một nền Phật Giáo Việt Nam huy hoàng rực rỡ, chúng tôi cố gắng chuyển dịch tập sách này với mỗi một ước vọng duy nhất: Đóng góp phần nhỏ vào công cuộc phục hưng Đạo Pháp, lợi lạc quần sanh.
04 Tháng Hai 2022(Xem: 3007)