Mười pháp nhà vua nên tránh

18 Tháng Mười Một 201403:24(Xem: 5286)

Mười pháp nhà vua nên tránh

Quảng Tánh
blankĐức Phật sau khi giác ngộ, ngoài những giáo huấn về giáo pháp xuất thế cho người xuất gia, Ngài cũng rất quan tâm đến những giáo pháp đem lại sự an lạc, hạnh phúc, thịnh vượng cho người tại gia. Xuất thân từ tầng lớp vua chúa, lại có những đệ tử tại gia là các nhà lãnh đạo cao cấp đương quyền, nên việc thiết lập đạo đức cho các nhà lãnh đạo được Đức Phật chú trọng.

Người có địa vị và quyền lực càng cao, dĩ nhiên trách nhiệm của họ càng lớn. 

Nhà vua đứng trên muôn dân, là chủ của đất nước nhưng nếu vua thiếu đạo đức thì dân khốn, nước nguy. Lịch sử đã cho thấy những triều đại thịnh trị đều nhờ có minh quân. Nếu vua mà hôn quân vô đạo thì chắc chắn triều đại ấy sẽ nhanh chóng sụp đổ.

Lắng nghe Đức Phật nói về mười pháp mà nhà vua nên tránh để vương triều được “tồn tại lâu” và trong nước không “sinh nhiều đạo tặc”:

“Một thời Phật ở tại nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

Nếu nhà vua thành tựu mười pháp thì không tồn tại lâu, trong nước sinh nhiều đạo tặc. Thế nào là mười? 

- Khi nhà vua tham lam keo kiệt, chỉ do chút việc nhỏ, bèn sân giận, không xem xét nghĩa lý. Đây là pháp đầu tiên, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua tham đắm tài vật, không chịu kém. Đây là pháp thứ hai, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua không nghe lời can gián, là người bạo ngược không có lòng từ. Đây là pháp thứ ba, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua bắt người oan uổng, trói buộc giam cầm trong ngục không có ngày ra. Đây là pháp thứ tư, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua dùng điều phi pháp trị nước, không theo hạnh chánh. Đây là pháp thứ năm khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua tham đắm sắc đẹp người khác, xa lánh vợ mình. Đây là pháp thứ sáu, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua ưa uống rượu, không màng đến việc triều đình. Đây là pháp thứ bảy, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua ưa ca múa vui chơi, không tham dự triều chính. Đây là pháp thứ tám, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua thường đau ốm, không có ngày khỏe mạnh. Đây là pháp thứ chín, khiến không tồn tại lâu.

- Lại nữa, nhà vua không tin đại thần trung hiếu, người phụ tá hiếm hoi, không có bầy tôi mạnh. Đây là pháp thứ mười, khiến không tồn tại lâu.

(Kinh Tăng nhất A-hàm, tập III, phẩm Kết cấm [trích], 
VNCPHVN ấn hành, 1998, tr.286)

Rõ ràng, ba phiền não căn bản tham lam, sân hận và si mê vốn có mặt trong tất cả chúng sanh, kể cả vua chúa hay các nhà lãnh đạo tài ba. Tham sân si là gốc của mọi sai lầm và tội lỗi nên ở bất cứ địa vị nào, dù làm vua cũng không nên chủ quan và ỷ lại. 

Muốn dân yên thì vua cần nêu cao đức trị và pháp trị, tuyệt không bạo ngược dù nắm quyền sinh sát trong tay. Nếu thuộc cấp và người dân có điều sơ suất, phạm pháp thì việc bắt giữ và xử phạt cần công khai, minh bạch, và nhất là nên độ lượng, khoan hồng. Quan trọng nhất là trị nước phải đúng với đạo lý và hợp với lòng dân.

Ngoài ra, nhân cách và đạo đức của nhà lãnh đạo cũng cần tu dưỡng để không sa đà vào tửu sắc, hưởng thụ cá nhân thái quá. Và rõ ràng, những hành vi phóng dật, thiếu tiết độ không chỉ ảnh hưởng đến đạo đức cá nhân, mất niềm tin của dân chúng mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, trì trệ về tinh thần, không thể lãnh đạo sáng suốt được. Cuối cùng, nếu không có lòng tin vào trung thần, không quy tụ được tôi hiền và tướng giỏi thì cũng không thể giữ được ngôi báu và giang san. 

Mười pháp kể trên, nếu nhà vua hay những nhà lãnh đạo tránh được, không làm thì chắc chắn an dân, nước mạnh, thiên hạ thái bình.
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
28 Tháng Mười Một 2018(Xem: 6901)
23 Tháng Ba 2018(Xem: 5932)
18 Tháng Mười Một 2016(Xem: 7143)
24 Tháng Năm 2016(Xem: 7314)
Tôi muốn lý giải về 10 lời nguyện này. Trong kinh hoa nghiêm, Thiện Tài Đồng Tử trên con đừờng tìm Đạo gặp gỡ và tu tập qua 53 vị thày (biểu tượng 53 bước tu tập để thành Phật bằng con đường Bồ tát Đạo) Trãi qua tất cả từ những vị thày từ nhửng kỹ nữ ăn chơi tới những Bồ tát lớn nhât Vị thày đầu tiên là Văn Thù Bồ Tát , tượng trưng cho Căn bản trí- là cái trí căn bản nằm tiển ẩn trong mọi chúng sanh nhưng không hiển lộ vì bị ngăn che bởi nhửng nghiệp lực..Vị thày thứ 53 sau cùng là Phổ Hiền Bồ Tát (tượng trưng cho hậu đắc trí là cái trí hiểu và ứng dụng được căn bản trí để có thể độ được chúng sanh-ý niệm từ Duy thức học). Sự thể hiện của hậu đắc trí có thể cảm nghiệm từ lục độ bước qua thập độ- Lục độ là bố thí, trì giới,nhẫn nhục,tinh tấn,thiền định và trí huệ. Bước qua thập độ thêm phương tiện , nguyện , lực,trí…Ta thấy lục đệ lục độ là trí mà thập đệ thập độ cũng là trí.Nhưng sự khác nhau là giữa căn bản trí và hậu đắc trí.
28 Tháng Tư 2016(Xem: 6828)
Tỳ-kheo có một nghĩa là bố ma, làm cho ma phải khiếp sợ. Ma chướng trong đường tu rất nhiều, bên trong và bên ngoài, thường gọi là nội ma ngoại chướng. Nhưng kỳ thực, có người tu không làm cho ma khiếp sợ mà ngược lại sợ ma, đi theo và làm quyến thuộc của ma. Nghĩa là bên trong không hàng phục được phiền não, bên ngoài không qua được chướng ngại. Thời Phật tại thế, Tỳ-kheo Đề-bà-đạt-đa là một điển hình.
23 Tháng Ba 2016(Xem: 7043)
Không phải ngẫu nhiên mà Đức Phật xem việc gần gũi vua quan là nạn, và mạnh mẽ cảnh tỉnh chúng Tăng: “Gần gũi bậc vua chúa vương gia có mười việc phi pháp”. Phi pháp ở đây là không phù hợp với Chánh pháp, không giúp ích cho việc thành tựu mục tiêu phạm hạnh và giải thoát của hàng xuất gia.
22 Tháng Ba 2016(Xem: 7117)
Người xuất gia mang trên mình pháp tướng đầu tròn, áo vuông, nguyện hủy hình để khác biệt với thế thường, sống đời thoát tục. Chưa nói đến tâm giải thoát hay tuệ giải thoát vốn ẩn tàng, sâu kín bên trong, hãy xem các hình thức bên ngoài như uy nghi và ứng xử trong đời sống hàng ngày thì phần nào cũng biết được công phu của hàng xuất sĩ.
20 Tháng Giêng 2016(Xem: 7760)
Thường thì khi chưa thành tựu về một điều gì chúng ta cảm thấy không vui. Nhưng khi đã toại nguyện, đã có những gì mong ước thì cũng chỉ vui được một thoáng rồi qua nhanh. Thực chất thì chưa được hay đã được đều có nỗi khổ riêng, vì cái tâm mong muốn của con người dường như không có điểm dừng.
13 Tháng Giêng 2016(Xem: 7982)
Ai cũng biết xuất gia tu hành đúng Chánh pháp thì gieo trồng được nhiều công đức, phước báo. Nhưng thực tiễn thì không phải ai cũng được xuất gia, nên Thế Tôn mới trợ duyên cho hàng Phật tử tại gia phát tâm xuất gia gieo duyên, có thời hạn, ít nhất là một ngày đêm tập sự xuất gia như tu Bát quan trai chẳng hạn.