1. Già, Bệnh, Và Chết

18 Tháng Mười 201710:53(Xem: 6831)

VIỆN  NGHIÊN CỨU PHẬT HỌC VIỆT NAM
HỢP  TUYỂN LỜI   PHẬT   DẠY
TỪ  KINH TẠNG  PALI 

In The Buddha’s Words
An Anthology of Discourses from the Pali Canon

By
BHIKKHU  BODHI
Wisdom Publications – 2005
Việt dịch : Nguyên Nhật Trần Như Mai
NHÀ XUẤT BẢN HỒNG  ĐỨC 2015

 

I.   THÂN  PHẬN  CON  NGƯỜI

 

1. GIÀ, BỆNH, và CHẾT 

          1)  Già và Chết

          Tại thành Xá Vệ ( Sāvatthi ), vua Ba-tư-nặc (Pasenadi) của nước Kosala bạch Thế Tôn : “ - Bạch Thế Tôn, có người nào sinh ra mà tránh khỏi  già và chết không ?”(1)

          “- Thưa đại vương, không có ai sinh ra mà tránh khỏi già và chết . Ngay cả những người thuộc giai cấp Sát-đế-lỵ đại phúgiàu có, nhiều tài sảncủa cải, nhiều vàng bạc, nhiều kho tàng và hàng hóa, nhiều ngũ cốc – vì họ đã sinh ra, họ không tránh khỏi già và chết. Ngay cả những Bà-la-môn đại phú…, những gia chủ đại phúgiàu có với nhiều của cảingũ cốc – vì họ đã sinh ra, họ không thể trành khỏi già và chết. Ngay cả những vị tỳ kheo đã đắc quả A-la-hán, những vị đã đoạn trừ các lậu hoặc, phạm hạnh đã thành, đã làm những việc cần làm, đã đặt gánh nặng xuống, đã hoàn toàn đoạn trừ các kiết sử, đã hoàn toàn đạt được giải thoát nhờ chánh trí, ngay cả thân của quí vị ấy cũng phải chịu sự tan rã, cũng phải bị  vất bỏ .”.(2).

          “ Cổ xe xinh đẹp của vua cũng sẽ hư mòn

          Tấm thân này cũng trải qua biến hoại như vậy

Nhưng Pháp của bậc chân nhân sẽ không bị hủy hoại;

Bậc chân nhân tuyên thuyết như vậy.

                                                          (Tương Ưng BK I, tr 165-166 : Vua)

          2) Ví dụ ngọn núi

          Tại thành Xá vệ, vào giữa trưa, vua Pasenadi của nước Kosala đi đến gần Thế Tôn, đảnh lễ Ngài, và ngồi xuống một bên . Thế Tôn hỏi :“- Đại vương từ đâu đến giữa ban trưa như thế này ?’’.

          “- Bạch Thế Tôn, ngay lúc này, con đang bận rộn với những công việc tiêu biểu của các  vua chúa, những người ngây ngất say sưa trong vương quyền , những người đang tham đắm các dục lạc giác quan, những người đã bình định được đất nước họ, và những người trong lúc cai trị đã chinh phục được nhiều lãnh thổ rộng lớn trên quả đất này ” .

          “ - Thưa đại vương, ngài nghĩ thế nào ? Giả sử có một người đến từ phương Đông, một người thân tín, đáng tin cậy, nói với ngài rằng: ‘ Tâu đại vương, chắc chắn ngài nên biết điều này: con đến từ phương Đông, và ở đó con thấy một ngọn núi cao tận mây đang di chuyển theo hướng này, nghiền nát mọi lọai hữu tình trên đường đi. Đại vương, hãy làm bất cứ việc gì ngài thấy cần phải làm’’. Rồi một người thứ hai đến với ngài từ phươngTây…, một người thứ ba đến từ phương Bắc…và một người thứ tư đến từ phương Nam, một người thân tín, đáng tin cậy, nói với ngài rằng: Tâu đại vương, chắc chắn ngài nên biết việc này: con đang đi đến từ phương Nam, và con thấy ở đó có một ngọn núi cao đến tận mây, đang di chuyển về hướng này, nghiền nát mọi loại hữu tình trên đường đi. Đại vương hãy làm những gì mà ngài thấy cần phải làm”. Thưa đại vương, nếu một tai họa lớn như vậy xảy ra, gây nên sự hủy diệt kinh hoàng cho sinh mạng con người, được làm người thật khó, như vậy ngài cần phải làm gì ?”

          “ - Bạch Thế Tôn, nếu có một tai họa lớn như vậy xảy ra, gây nên sự hủy diệt kinh hoàng cho mạng sống con người, được làm  người thật khó, con có thể làm gì khác hơn  ngoài việc phải sống theo đúng Chánh Pháp, sống chân chính, và làm những việc công đức thiện lành ?”.

          “ - Thưa đại vương, ta báo cho ngài biết, ta tuyên bố cho ngài rõ, tuồi già và cái chết đang tiến  đến gần ngài. Đại vương, khi tuổi già và cái chết đang tiến gần, ngài cần phải làm gì ?’’

          “ - Bạch Thế Tôn, khi tuổi già và cái chết đang tiến đến gần con, con chẳng làm gì khác hơn  ngoài việc phải sống đúng Chánh Pháp, sống chân chính, làm những việc thiện lành công đức ?

          “  Bạch Thế Tôn, những vị vua đang ngây ngất say sưa trong vương quyền , tham đắm các dục lạc giác quan, những người đã bình định được đất nước họ và cai trị những phạm vi lãnh thổ rộng lớn, chinh phục được  nhờ các trận chiến bằng binh voi, các trận chiến bằng binh ngựa, các trận đánh bằng chiến xa, các trận đánh bằng bộ binh; nhưng khi tuổi già và cái chết đến gần, họ không có hy vọng chiến thắng được những cuộc chiến này, không có cơ may thành công nào cả. Bạch Thế Tôn, trong triều đình này, có những vị đại thần, khi quân địch tiến đến, có khả năng làm chúng tan rã bằng những chú thuật, nhưng khi tuổi già và cái chết đến gần, họ không có hy vọng chiến thắng bằng chú thuật, không có cơ may thành công nào cả. Bạch Thế Tôn, trong triều đình này, có vô số vàng bạc được cất giữ trong những tầng thượng và nhà kho, và với số tài sản đó, họ có khả năng mua chuộc kẻ thù khi chúng đến; nhưng khi tuổi già và cái chết đến gần, họ không có hy vọng chiến thắng nhờ tài sản, không có cơ may nào để thành công cả. Bạch Thế Tôn, khi tuổi già và cái chết tiến gần đến bên con, con chẳng làm gì khác hơn ngoài việc phải sống đúng Chánh Pháp, sống chân chính, và làm những việc thiện lành công đức .”

          “- Thưa đại vương, đúng thế! Thưa đại vương đúng thế ! Khi tuổi già và cái chết tiến đến gần ,  có gì khác hơn ngài cần phải làm ngoài việc sống đúng Chánh Pháp, sống chân chính, và làm nhiều việc thiện lành công đức ? “

          Đây là những gì Thế Tôn dạy. Sau khi đã dạy như vậy, bậc Thiện Thệ, bậc Đạo Sư nói thêm bài kệ như sau :

                   “ Như những ngọn núi đá vững chắc,

                   Khổng lồ, cao đến tận trời,

                   Có thể hợp lại từ mọi phương tràn tới,

                   Nghiền nát tất cả sinh linh trong bốn phía -

                   Tuổi già và cái chết cũng vậy

                    Đang tiến tới với tất cả sinh linh

 

                   “ Sát-đế-lợi, Bà-la-môn, Phệ-xá, Thủ-đà,

                     Chiên-đà-la, và những kẻ lượm rác;

                     Chúng không tha một ai trên đường chúng đi tới,

                    Nghiền nát tất cả mọi sinh linh.

 

                   “Không có hy vọng chiến thắng,

                   Bằng đoàn binh voi, xe ngựa, bộ binh.

Người ta không thể thắng chúng bằng chú thuật,

Hay mua chuộc chúng bằng tài sản.

 

“Vì vậy, người có trí ớ đây,

Quan tâm đến sự an vui của chính mình

Cần phải đặt đức tin vững chắc

Vào Phật, Pháp, và Tăng.

 

“Ai sống đúng theo Chánh Pháp

Với thân, khẩu, và ý,

Trong đời này được mọi người ca ngợi,

Và  sau khi chết được an vui ở thiên giới. ”

 

                   (Tương Ưng BK I , tr 223-22- V. Ví dụ Ngọn Núi )

                  

                  

          3) Những Thiên Sứ      

          “ - Này các Tỷ-kheo, có ba thiên sứ ! ”(3) Thế nào là ba ?

          “ Có hạng người thân khẩu ý bất thiện. Sau khi thân hoại mạng chung sẽ bị tái sinh vào cõi dữ, cảnh giới bất hạnh, đọa xứ, địa ngục. Ở đó, những tên canh gác địa ngục nắm hai tay bắt giữ người ấy đẫn đến vua Yama, tức Diêm vương, (4) và thưa rằng: “ Tâu Đại vương, người này không kính trọng mẹ cha, không kính trọng Sa môn, Bà-la-môn, không tôn kính các bậc trưởng thượng trong gia đình. Xin đại vương áp dụng những hình phạt thích hợp với nó !”.

          “ - Này các Tỷ- kheo, rồi vua Yama chất vấn người ấy, quan sát người ấy,và nói với người ấy về vị Thiên sứ thứ nhất :  “ Này người kia, ngươi có bao giờ thấy vị Thiên sứ thứ nhất xuất hiện giữa loài người không ? ”

          “ Và người ấy trả lời: “ - Thưa ngài, con  không thấy”.

          “ Rồi vua Yama nói với người ấy: “Này người kia, thế có bao giờ ngươi thấy một người đàn bà hay đàn ông, tám mươi, chin mươi hay một trăm tuổi, già yếu,  cong như mái nhà, lưng còm, chống gậy, vừa đi vừa run rẩy, bệnh hoạn, tuổi trẻsức lực đã kiệt, răng rụng, tóc bạc lưa thưa hay hói đầu, da nhăn nheo, tay chân khô đét ? ”.

          Và người ấy trả lời  “ -  Thưa ngài, con có thấy”.

           Rồi vua Yama nói với người ấy  “ - Này người kia, là một người thông minhtrưởng thành, ngươi có bao giờ nghĩ  rằng, ‘ Rồi ta cũng sẽ phải già, không thể nào tránh  khỏi . Vậy bây giờ ta hãy làm những việc lành về thân, khẩu, và ý ?’ ”.

           Và người ấy trả lời :’’ -Thưa ngài, con không thể làm . Con  sống buông lung”.

           Rồi vua Yama nói: “ - Này người kia, chính vì sống buông lung, ngươi đã không làm các việc lành về thân, khẩu và ý. Vậy thì, ngươi sẽ được đối xử phù hợp với tánh buông lung của ngươi. Các ác nghiệp của ngươi không phải do cha, mẹ, anh chị em, bạn bè, hay người đồng hành làm, không phải do bà con, chư Thiên, sa môn hay Bà-la-môn làm. Nhưng do chính  ngươi làm mà thôi, và ngươi phải nhận lãnh các quả báo”.

          “ - Này các Tỷ- kheo, rồi vua Yama chất vấn người ấy, quan sát người ấy, và nói với người ấy về vị Thiên sứ thứ nhất; ngài lại chất vấn, quan sát và nói với người ấy về vị thiên sứ thứ hai, ngài nói : “ -Này người kia, ngươi có bao giờ thấy vị Thiên sứ thứ hai xuất hiện giữa loài người không ? ”

           Và người ấy trả lời: “ - Thưa ngài, con  không thấy”.

          “ -  Này người kia, nhưng có bao giờ ngươi thấy một người đàn ông hay đàn bà bệnh hoạn và chịu đau đớn, bệnh rất nặng, nằm ngay trên chất thải dơ bẩn của mình, cần người khác nâng dậy và đặt vào giường ?”.

Và người ấy trả lời: “ - Thưa ngài, con có thấy””

“ - Này người kia, là một người thông minhtrưởng thành, ngươi có bao giờ nghĩ  rằng, ‘Rồi ta cũng sẽ phải bị bệnh hoạn, không thể nào tránh  khỏi . Vậy bây giờ ta hãy làm những việc lành về thân, khẩu, và ý ?’  ”.

 Và người ấy trả lời : “- Thưa ngài, con không thể làm . Con  sống buông lung”.

          “-  Này người kia, chính vì sống buông lung, ngươi đã không làm các việc lành về thân, khẩu và ý. Vậy thì, ngươi sẽ được đối xử phù hợp với tánh buông lung của ngươi. Các ác nghiệp của ngươi không phải do cha, mẹ, anh chị em, bạn bè, hay người đồng hành làm, không phải do bà con, chư Thiên, sa môn hay Bà-la-môn làm. Nhưng do chính  ngươi làm mà thôi, và ngươi phải nhận lãnh các quả báo”.

          “ - Này các Tỷ- kheo, khi vua Yama chất vấn người ấy, quan sát người ấy, và nói với người ấy về vị Thiên sứ thứ hai; ngài lại chất vấn, quan sát và nói với người ấy về vị thiên sứ thứ ba, ngài nói : “ - Này người kia, ngươi có bao giờ thấy vị Thiên sứ thứ ba xuất hiện giữa loài người không ?”.

          “ - Thưa ngài, con  không thấy”.

          “ - Này người kia, nhưng có bao giờ ngươi thấy một người đàn ông hay đàn bà đã chết một, hai hoặc ba ngày, thi thể sình lên, đổi màu và rữa nát ?”.

          ” -Thưa ngài, con có thấy”

          ” - Vậy thì, này người kia, là một người thông minhtrưởng thành, ngươi có bao giờ nghĩ  rằng, ‘Rồi ta cũng sẽ phải chết, không thể nào tránh  khỏi . Vậy bây giờ ta hãy làm những việc lành về thân, khẩu, và ý ? ”.

          “ -Thưa ngài, con không thể làm . Con  sống buông lung”.

          ” - Này người kia, chính vì sống buông lung, ngươi đã không làm các việc lành về thân, khẩu và ý. Vậy thì, ngươi sẽ được đối xử phù hợp với tánh buông lung của ngươi. Các ác nghiệp của ngươi không phải do cha, mẹ, anh chị em, bạn bè, hay người đồng hành làm, không phải do bà con, chư Thiên, sa môn hay Bà-la-môn làm. Nhưng do chính  ngươi làm mà thôi, và ngươi phải nhận lãnh các quả báo”.

                                                ( Tăng Chi BK I, tr  247-252: Diêm Vương)
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
22 Tháng Bảy 2022(Xem: 3509)
20 Tháng Năm 2022(Xem: 10295)
Phật Giáo Hướng Dẫn Thế Kỷ 21 là một tài liệu gồm 12 tham luận được trình bày tại Hội Nghị Nghiên Cứu Học Thuật Phật Giáo Quốc Tế lần thứ Tám vào các ngày 27 và 28 tháng 10 năm 1995 tại Đài Loan bởi các diễn giả thuộc nhiều thành phần của nhiều quốc gia khác nhau. Nhằm cung cấp thêm tài liệu cho những ai đã và đang thao thức cho một nền Phật Giáo Việt Nam huy hoàng rực rỡ, chúng tôi cố gắng chuyển dịch tập sách này với mỗi một ước vọng duy nhất: Đóng góp phần nhỏ vào công cuộc phục hưng Đạo Pháp, lợi lạc quần sanh.
04 Tháng Hai 2022(Xem: 4579)