|
Chuyện Tiền Thân Năm Ngựa:
NGƯỜI ẤN ĐỊNH GIÁ CẢ Nơi miền bắc Ấn Độ xưa Trong vương quốc nọ có vua trị vì Giúp vua là vị quan kia Có tài định giá những gì bán buôn Đưa ra giá xứng hợp luôn Thật thà, chính xác, chuyên môn, lành nghề. Riêng nhà vua lại thường chê Vì tiền lời chẳng mang về đầy tay Khi quan định giá kiểu này Vua không được lợi, muốn thay quan rồi, Khi mua muốn trả ít thôi Đến khi bán lại muốn lời thật cao. * Một hôm may mắn làm sao Có chàng trẻ tuổi lọt vào mắt vua Nhìn chàng vua thấy rất ưa Nghĩ thầm: "Chọn hắn rất ư hợp tình Làm quan định giá triều đình Chắc là hợp ý với mình lắm đây!" Thế là vua cách chức ngay Ông quan già cả bị thay tức thì Nhà vua chỉ định chàng kia Làm quan định giá, đưa về hoàng cung. Anh chàng trẻ nghĩ trong lòng: "Ta nên tìm cách chiều ông vua này Mua vào định giá thấp thay, Bán ra thời định giá này thật cao!" Thật khôi hài biết là bao Ông quan định giá cả sao lạ kỳ Chẳng cần đếm xỉa chút gì Thực ra giá trị hàng kia thế nào! Tiền lời như nước tuôn vào Tham lam vua nọ biết bao hài lòng Trong khi các kẻ quanh ông Từ quan cho tới dân không vui gì Mỗi khi họ có hàng chi Nghe chàng định giá tức thì buồn thay. * Thế rồi cho đến một ngày Có ông buôn ngựa tới đây bán hàng Năm trăm ngựa, cả một đoàn Một bầy đủ giống sẵn sàng bán đi. Vua mời ông lái buôn kia Vào hoàng cung để dễ bề bán buôn Cho mời chàng trẻ tuổi luôn Vào theo định giá những con ngựa này. Anh chàng vội nghĩ ngợi ngay Làm sao cho vị vua đây hài lòng Nên chàng nói chẳng ngại ngùng "Năm trăm con ngựa hợp chung lại rồi Giá bằng một chén gạo thôi!" Vua nghe thỏa mãn, tức thời chuẩn y Lệnh mang một chén gạo kia Trả cho ông lái, còn chi chần chừ Lệnh mang đám ngựa vừa mua Vào trong chuồng ngựa của vua ngay liền. * Tất nhiên ông lái buồn phiền Nhưng ngay lúc đó lặng yên, cam đành, Sau này ông được nghe danh Về quan định giá chân thành trước đây Công bằng liêm khiết xưa nay Nên ông tìm gặp quan này luôn thôi Và ông kể hết đầu đuôi Việc mua bán ngựa vừa rồi trong cung Muốn quan cho ý kiến chung Để rồi đòi hỏi vua cùng phải theo. Quan bèn nói khó chi nhiều Hãy làm theo đúng những điều sau đây Thời vua phải biết đến ngay Bao nhiêu giá trị của bầy ngựa kia: "Quay tìm chàng trẻ tuổi đi Biếu chàng một món quà chi đắt tiền Rồi nhờ chàng chịu cảm phiền Vào cung định giá gạo thêm một lần Trước nhà vua và quần thần Nếu chàng đồng ý muôn phần tốt thay Chúng ta chuẩn bị vào ngay Gặp vua giải quyết chuyện này dễ thôi!" Ông buôn ngựa y theo lời Tìm chàng tuổi trẻ, đến chơi, tặng quà Món quà giá trị, xa hoa Khiến chàng bất chợt thật là mừng vui Chàng bèn nghĩ cách chiều người Chiều người buôn ngựa lời ôi dễ dàng. Ông buôn ngựa nói với chàng "Khi anh định giá cho đoàn ngựa tôi Trước đây, tôi thoả mãn rồi Nay về chén gạo tôi thời nhờ anh Làm sao định giá khôn lanh Và rồi thuyết phục vua đành phải nghe" Chàng trai trẻ nói: "Khó gì Dù vua có mặt, sá chi chuyện này!" Anh chàng nghĩ thật thơ ngây Nghĩ rằng ông lái buôn đây hài lòng Bán đi đoàn ngựa thật đông Nhận về chén gạo là xong chuyện rồi. Chàng xin ngày gặp vua thôi Vì ông buôn ngựa sắp rời nơi đây. * Ông buôn ngựa quay lại ngay Trình quan định giá trước đây sự tình Cả hai cùng đến triều đình Gặp vua chờ đợi tình hình diễn ra. Hôm nay phòng họp hoàng gia Tụ về đông đủ vua và các quan Ông buôn ngựa tới thưa rằng: "Bữa này tôi đã sẵn sàng về thôi Biết là bầy ngựa của tôi Giá bằng một chén gạo nơi chốn này, Trước khi đi, thật quý thay Nếu ngài chỉ dạy cho hay một lời: ‘Tại nơi vương quốc của ngài Gạo kia một chén giá thời là bao?’" Nhìn chàng "tuổi trẻ tài cao" Là người định giá từ lâu trung thành Nhà vua bèn hỏi: "Này khanh Gạo trong vương quốc của mình giá sao?" Vẻ ngông nghênh, dáng tự hào Sau khi quà đã nhận vào đầy tay Muốn làm vui nhà buôn này Anh chàng bèn đáp vẻ đầy nghiêm trang: "Xin tâu bệ hạ hay rằng Gạo kia một chén giá ngang kinh thành Thành Ba La Nại của mình Bao gồm thêm cả cung đình hoàng gia Thêm vùng phụ cận gần xa Nói chung giá trị thật là lớn lao Sánh ngang vương quốc kém đâu Nước Ba La Nại trước sau giá bằng!" * Khi nghe vừa dứt lời chàng Tức thời toàn thể các quan triều đình Cùng người có mặt chung quanh Khắp trong phòng họp phá nhanh ra cười Sau khi bình tĩnh lại rồi Họ cùng lên tiếng: "Chúng tôi biết là Từ lâu vương quốc chúng ta Coi là vô giá vậy mà giờ đây Lâu đài cung điện đẹp xây Cùng toàn thể đất nước này cộng chung Giá sao nghe thật lạ lùng Chỉ bằng một chén gạo không hơn gì Anh chàng định giá ngồi kia Được vua lựa chọn thật kỳ cục thay Anh ta chỉ giỏi nịnh hay Làm cho bệ hạ lâu nay hài lòng Có đâu chính xác mà mong Khả năng định giá hắn không biết gì!" Triều đình vang tiếng cười chê Nhà vua nghe vậy mặt thì đỏ gay Trong lòng thấy xấu hổ ngay Vì tham lam khiến lâu nay mê mờ. Vua mời quan định giá xưa Đặt vào chức vụ cũng như thuở nào Quan già lương thiện lắm sao Đưa ra giá cả biết bao công bằng Ngựa kia định giá đàng hoàng Nhà vua xét lại vội vàng chuẩn y. Từ bài học đó trở đi Nhà vua sáng suốt trị vì quốc gia Công minh, chính trực, thật thà Nơi nơi thịnh vượng, nhà nhà ấm êm. (phỏng dịch theo bản văn xuôi THE PRICE MAKER của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson) NHẬN DIỆN TIỀN THÂN: Quan già ấn định giá cả là tiền thân Đức Phật. Tâm Minh Ngô Tằng Giao |
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D280754301.-%3B)