01 Taliban Đã Hoàn Toàn Phá Huỷ Hai Tượng Phật

LIÊN HIỆP QUỐC (Reuters, 10-3-2001) - Theo đề khởi của Đức, Đại Hội Đồng LHQ với 189 nước thành viên đã mở phiên họp đặc biệt hôm Thứ Sáu để bày tỏ phẫn nộ việc phá hủy các pho tượng Phật cổ do nhà cầm quyền Taliban của A Phú Hãn thực hiện. Một nghị quyết được đồng thuận nói rằng LHQ bị ‘kinh hoảng’ bởi chính sách [phá tượng] và mạnh mẽ thúc giục Taliban hãy "ngay lập tức ngăn cản sự phá hủy khác đối với di sản văn hóa A Phú Hãn." 

Sự phá hủy các tượng Phật độc đáo ở Bamiyan, đặc biệt, “sẽ là một mất mát không thể cứu vãn cho nhân loại," theo bản văn. Nhưng mọi chuyện đã trễ rồi. Phe đối lập Liên Minh Bắc Quân (Northern Alliance) của A Phú Hãn tố cáo là phe Taliban, lực lượng hiện kiểm soát hơn 90% lãnh thổ A Phú Hãn, đã phá hủy hai tượng Phật cổ tại miền Trung A Phú Hãn bất kể lời xin ngưng tay từ toàn cầu. Bản tin không có thể kiểm chứng tức khắc. Hai tượng Phật 53 mét và 38 
mét tạc vào vách núi từ gần 2000 năm trước, thời mà Hồi Giáo chưa vào nước này. Đây là những tượng Phật đứng lớn nhất thế giới. 

Pakistan, một trong ba nước duy nhất công nhận chính phủ Taliban, đã chịu ký nghị quyết LHQ nhưng nói rằng đó là vì Taliban tuyệt vọng khi bị toàn cầu cô lập. Đặc sứ Khalid Masood của Pakistan nói, "Thêm vào hạn hán và chiến tranh, việc LHQ cấm vận là giọt nước cuối cùng." Nhưng Mohammad Yunus Bazel, đặc sứ của cựu nhà nước A Ph1u Hãn, đã tố cáo lãnh tụ Taliban, Mullah Mohammad Omar, là một búp bên của Pakistan và đổ mọi tội cho nhà nước quân phiệt Pakistan. Cựu chính phủ A Phú Hãn hiện kiểm soát phần nhỏ lãnh thổ ở phía Bắc đang kình chống Taliban, và hiện giữ ghế đại diện A Phú Hãn trên LHQ. Đặc sứ Hadi Nejad Hosseinian của Iran, một nước theo luật Hồi Giaó nghiêm khắc, xác nhận rằng kinh Koran cấm thờ ngẫu tượng. Nhưng ông bác bỏ ý nghĩ rằng như thế nghĩa là phải phá hủy các pho tượng ở A Phú Hãn. Hosseinian nói, lệnh phá tượng "chống lại tất cả các nguyên tắc căn bản của khoan dung và tôn trọng và trí tuệ mà trên đó Hồi Giáo đặt căn bản.” Mohammad Ashraf Nadeem, phát ngôn nhân phe đối Lập của lãnh tụ Masood, nói với Reuters qua điện thoại vệ tinh từ Daraye Souf ở phía Bắc Bamiyan, “Phe Taliban đã gài chất nổ cả hai pho tượng và các tượng đã hoàn toàn biến mất. Một cách căn bản, việc phá hủy bắt đầu từ chiều Thứ Năm, và bản tường trình của chúng tôi, thuộc loại chính xác, nói là cả 2 tượng đều đã bị nổ tung bởi chất nổ." 

Trước đó, hãng tin Afghan Islamic Press của A Phú Hãn bản doanh đặt tại Pakistan, tường trình hôm Thứ Sáu rằng nhà nước Taliban đã dùng khối chất nổ lớn hôm Thứ Năm để hủy một phần tư phía trên tượng Phật cao nhất. “Nguồn tin cho AIP biết rằng cac nỗ lực được tiến hành hôm nay [Thứ Sáu] để phá hủy phần còn lại của tượng Phật cao nhất." (Bản tin của trang "Tin Tức Phật Giáo" tintucphatgiao@yahoo.com)

KABUL, A Phú Hãn (VB) - Một số tác phẩm nghệ thuật Phật Giáo đã bị lên án tử hình tại A Phú Hãn hôm Thứ Hai, theo tin AP và AFP. Nhà cầm quyền Taliban của A Phú Hãn hôm Thứ Hai đã ra lệnh phá hủy tất cả các pho tượng, kể cả một pho tượng Phật xưa cổ gần 2000 năm được tin là tượng Phật cao nhất thế giới. 

Lệnh này đến từ Mullah Mohammed Omar, lãnh tụ tối cao của Taliban, người ra một sắc lệnh rằng các pho tượng, kể cả các tượng Phật cổ, là xúc phạm tới Hồi Giáo. "Bởi vì Thượng Đế chỉ có một, và các tượng này dựng lên để thờ phượng và thế là sai lầm. Các tượng cần bị phá hủy để không ai thờ phượng nữa, bây giờ và cả tương lai," theo Omar trong sắc lệnh, phổ biến bởi hãng tin Bakhtar News Agency của nhà nước Taliban. Các tượng Phật cổ tại A Phú Hãn nằm trong vùng Bamiyan, khoảng 90 dặm phía Tây thủ đô Kabul. Hai tượng Phật khổng lồ được tạc bên hông sườn núi, một tượng cao 53 mét (175 feet) và một cao 34.5 mét, xây từ thế kỷ thứ 2 sau công nguyên. 

Trước khi khuôn mặt của các pho tượng bị thời gian và phe Taliban đập phá, các tượng mang cùng nụ cười trầm lặng của nhiều tượng Phật thời sau ở Viễn Đông, nhưng khuôn dáng cổ điển và trang phục kiểu Hy Lạp thời Hellenistic đã đưa các tượng này vào vị trí đặc biệt không chỉ trong lịch sử A Phú Hãn mà cả thế giới nói chung. Trước kia, các tượng Phật được bảo vệ bởi hàng đoàn người hành hương và các sư sống trong các hang động gần đó, các tượng bây giờ chỉ được viếng thăm bởi các trẻ em trèo lên nghịch phá. Khi các tượng được xây, A Phú Hãn là một trong những đô thị đa dạng của thế giới, một ‘nồi hòa tan’ những thương buôn, du khách và nghệ sĩ từ Trung Quốc và Ấn Độ, TRung Á và Đế Quốc La Mã. Bây giờ dưới triều Taliban, đó là một nơi ít người dám tới, nơi các sắc dân thiểu số sống trong nỗi sợ bị truy bức hay là phải lo vũ trang để tự vệ, và là nơi mà bất cứ những gì "phi-Hồi Giaó" đều bị cấm đoán hay bác bỏ.Lính của Taliban đã dùng súng cối bắn vào tượng Phật nhỏ năm 1998 và một năm sau đã đốt một bên má pho tượng lớn, gây một vệt khói đen dài. Bảo tàng viện A Phú Hãn cũng tưn2g có cả kho tàng nghệ phẩm Phật Giáo. Phần nhiều trong bảo tàng đã bị phá hủy trong cuộc chiến cay đắng giữa các phe Hồi Giaó kình nhau từ năm 1992 tới 1996 khi Taliban chiếm được 95% lãnh thổ. Nhiều nghệ phẩm bị trộm và bán trên công khai ngoài thị trường. Không riêng vùng này, lãnh tụ Omar đã ra lệnh phá hủy tất cả các pho tượng trên A Phú Hãn. Sắc lệnh phá hủy này đưa ra trong lúc một phaí đoàn quốc tế tới Kabul họp với các lãnh tụ Taliban để tìm cách bảo quản di sản A Phú Hãn. Trong phaí đoàn có các đại sứ Ý và Hy Lạp tại nước láng giềng Pakistan. Không có lời bàn tức khắc nào từ phái đoàn đối với sắc lệnh tử hình tượng Phật.