TRỊNH XUÂN THUẬN VŨ TRỤ VÀ HOA SEN Tâm sự của một nhà vật lýthiên văn Phạm Văn Thiều và Phạm Nguyễn Việt Hưng dịch NHÀ XUẤT BẢN TRI THỨC
GIỚI THIỆU SÁCH
1) Về tác giả
Trịnh Xuân Thuận (sinh năm 1948) là một nhà khoa học người Mỹ gốc Việt trong lĩnh vực vật lýthiên văn, một nhà văn đã viết nhiều quyển sách có giá trị cao về vũ trụ học và về những suy nghĩ của ông trong tương quan giữa khoa học và Phật giáo. Ông còn là một nhà thơ, một triết gia, một Phật tử và một nhà hoạt động cho môi trường và hòa bình. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng trong lĩnh vực thiên văn và trong lĩnh vực văn hoá xã hội.
2) Về tác phẩm:
Trong cuốn sách này, nhà vật lýthiên vănnổi tiếng Trịnh Xuân Thuận sẽ trả lời những câu hỏi hấp dẫn trên và nhiều câu hỏi khác nữa theo những trải nghiệm riêng của bản thân ông.
Số phận đã đặt ông vào nơi hợp lưu của ba nền văn hoá: xuất thân từ một gia đìnhnho giáoViệt Nam thấm đẫm truyền thốngPhật giáo và Khổng giáo, ông đã được hưởng trọn vẹn nền giáo dục Pháp, và được đào tạo về khoa học theo kiểu Mỹ. Một sự giàu có và đa dạng như thế về các quan điểm đã cho phép GS. Trịnh Xuân Thuận cung cấp cho chúng ta, không phải những câu trả lời cao siêu dựa trên vốn kiến thứcuyên thâm của ông, mà là những suy tư mà ai cũng có thể tiếp cận được, chúng cho phépchúng tatham gia vào cuộc phiêu lưu vĩ đại của vật lýthiên văn từ hơn một thế kỷ nay. Giữa Vũ trụ, mà khoa học mỗi ngày lại hé lộ thêm với chúng ta, và "Hoa sen" của minh triết phương Đông, Trịnh Xuân Thuận đã mời gọi chúng ta hãy mượn con đườngtrí tuệ rộng mở.
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
Xin bạn đọc lưu ý,
Nhà xuất bản Tri thứctrân trọnggiới thiệu cuốn sách Vũ trụ và hoa sen (Le Cosmos et le Lotus, Nxb Albin Michel, 2011) của Giáo sư Trịnh Xuân Thuận, do dịch giả Phạm Văn Thiều và Phạm Nguyễn Việt Hưng chuyển ngữ một cách đầy đủ và mạch lạc. Chúng tôitôn trọng, nhưng không nhất thiết là đồng tình với quan điểm, cách tiếp cận và lí giải của tác giả trong các vấn đề được đề cập trong cuốn sách. Chúng tôi mong độc giả đọc cuốn sách này như một tài liệutham khảo với tinh thần phê phán và khai phóng.
Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
PHẦN I TÔI LÀ AI: SỰ HỢP LƯU CỦA BA NỀN VĂN HÓA
Một nền giáo dục kiểu Pháp
Kế thừatruyền thốngnho giáo
Cuộc chiến tranh chống Mỹ
Thời niên thiếu hạnh phúc và chăm chỉ
Tướng De Gaulle đã gửi tôi sang Thụy Sĩ như thế nào…
… và tuyết đã khiến tôi chọn mặt trời California ra sao
Những giáo sư ngoại hạng
Cái bóng của Hubble
Những bước chập chữngnghiên cứu đầu tiên
Một xã hội sôi động
Học cách nghiên cứu
Cha đẻ của kính thiên vănkhông gian Hubble
Tiếng gọi của bầu trời
Trở về quê hương đang chiến tranh
Đi tìm tương lai của vũ trụ
Tin xấu từ Việt Nam
Thomas Jefferson và Đại học Virginia
Tại sao lại là nước Mỹ
Khi điều không thể tin được xảy ra
Từ các thiên hà sơ sinh tới vật chất tối của vũ trụ
Cuộc sống của một nhà nghiên cứu không còn như xưa
Tại sao tôi sử dụng tiếng Pháp, tại sao tôi viết cho công chúng
Trở lại quê hương
Con người và số phận của nó
PHẦN II TÔI NGHIÊN CỨU GÌ: KHOA HỌC Ở MỌI TRẠNG THÁI CỦA NÓ
Thế giới không phải là một giấc mơ và ánh sáng là sứ giả của nó
Thế giới tuyệt đẹp…… và có trật tự
Linh hồn của các định luật
Hai cấp độ của thực tại
Các định luật vật lí được phát hiện hay phát minh?
Thiên nhiên nói bằng toán học
Chớp sáng khoa học
Định kiến khoa học và tri thức khách quan
Trò lừa của Sokal
Phương pháp khoa học
Giai điệu bí ẩn của vũ trụ
Vẻ đẹp của một lí thuyết
Vũ trụtất định, quy giản của Newton và Laplace
Sự thâm nhập của thời gian và lịch sử
Hỗn độn đem lại tự do cho tự nhiên
Sự nhòe mờ lượng tử
Tái hồi liên minh giữa con người và vũ trụ
PHẦN III TÔI TIN GÌ: LƯỢNG TỬ VÀ HOA SEN
Khoa học không có gì để nói về cách chúng ta sống
Khoa học và Phật giáo: nơi giao cắt của những con đường
“Hãy xem xét sự đúng đắn trong các lời dạy của ta…”
Sự phụ thuộc lẫn nhau của các hiện tượng
Con lắc Foucault
Con đẻ của các vì sao và anh em với cá heo
Tính không: sự thiếu vắng một thực tại nội tại
Vô thường ở ngay trong lòng thực tại
Bóng ma Copernicus và nguyên lí vị nhân
Ngẫu nhiên hay tất yếu?
Con người và vũ trụ cộng sinh chặt chẽ
Nguyên lí sáng tạo hay vũ trụ không có điểm khởi đầu?
Các làn sóng ý thức hay các gói nơron?
Bức bích họa vũ trụ vĩ đại về nguồn gốc của chúng ta, nguồn cảm hứng và minh triết
Trách nhiệm của nhà khoa học
Liệu sáng tạo khoa học có cần phải được kiểm soát?
“In my Heart Sutra’s view, one plus one equals three , and two minus one equals emptiness ().” Tru Le
Nhị nguyên nhi sinh tam thừa (phải trái và trung đạo,) và 1= Sắc = = Không. Nên nhớ định đề Bát Nhã: Không không phải Không mà là Không.
Quyển A Brief History of Time của Stephen W . Hawking đã bán trên 22 triệu quyển ở khắp thế giới và đã được dịch trên 35 thứ tiếng. Tôi nhớ đâu đó tác giả nói rằng ai đọc hiểu quyển này thì sẽ có trình độ hiểu biết về Vật lý học ngang hàng Với một kẻ đậu tiến sĩ Vật lý học. Mặc dù tác giả đã cố gắng viết một cách phổ thông dễ hiểu, nhưng quyển A Brief History of Time không phải dễ hiểu như lúc mình mới đọc sơ qua. Trên 10 năm qua, tôi đã được dịp đọc lại nhiều lần quyển sách của Hawking và thấy rằng : “Thấy Thượng Tọa Viên Lý đã tập trung thiên lực và định lực để làm vài ba sự việc ít ai làm được: đã dịch hai tác giả khó hiểu nhất của nhân loại , một người mang tên là Long Thọ (Nagarjuna) và một người mang tên là Stephen Hawking: một bên là cái khó khăn nhất của Đạo học Đông – phương và một bên là cái khó khăn nhất của Khoa học Tây phương. Chỉ nội nỗ lực vĩ đại truyền đạt hai cái khó khăn nhất của Phật học và Khoa học, Thượng Tọa Viên Lý đáng được chúng ta hết lòng ngưỡng mộ, đó là chư
Muốn khảo sát vũ trụ hiện hữu thì trước nhất phải biết rõ chính mình, hiểu rõ người, chúng sinh, và vạn vật rồi mới có thể nghiên cứu tới vũ trụ quan. Thế nên, điều thực tiển trước nhất cho nhân sinh là quay trở về chính mình để biết mình là ai, từ đâu tới, đang làm gì và sẽ đi đâu?
Nhà khoa học dùng logic kiểu Descartes để tìm hiểu những hiện tượng thiên nhiên, còn Phật giáo, theo tôi hiểu , dùng tư duy đạo đức, triết học để giác ngộ và giúp nhân loại diệt khổ. Tuy nhiên, khoa học và Phật giáo không phải là không tương hợp với nhau. Một Phật tử có thể là một nhà khoa học lỗi lạc. Nhưng nếu dùng khoa học để giải thích một hiện tượng siêu hình, đối với tôi, là không thực tế.
Từ bi có sức mạnh thế nào, tới mức độ nào, và có thể chuyển hóa được thế gian hay nhân loại hay không? Trước tiên, từ bi sẽ chuyển hóa được cả thân và tâm của người tu tập.
Trong quyển Cơ Sở Khoa Học của Thiền Chánh Niệm, nội dung nhấn mạnh đến những phương pháp thực hành Chánh Niệm. Nội dung quyển này chú trọng đến những khám phá mới về vận hành của não khi thực hành Chánh niệm qua ánh sáng khoa học.
Tôi cũng xin tâm tình đôi chút . Hôm nay là ngày giỗi mẹ tôi . Ngày mẹ tôi mất cách đây 16 năm , lần đầu tôi nghe và đọc Bát Nhã Tâm Kinh : “Sắc bất dị không , không bất dị sắc ; thọ , tưởng , hành , thức , diệc , phục như thị …” và tìm đến triết lý “tánh không” của ngài Long Thụ . Qua cuốn sách của anh Bách , tôi suy ngẫm về cái Không lượng tử theo đó chân không là vật chất , vật chất là chân không , hai cái đó chỉ là một giả ngữ , chúng liên hoàn tương tác với nhau , cái này chứa cái kia ; chân không , vật chất chẳng sao tách biệt .
Sinh học Di Truyền đã làm một cuộc cách mạng trong Y khoa và đối với quần chúng gene được xem trong bộ Genome là những nhà độc tài mới. Ví dụ nếu chúng ta có một gene gây ra một bệnh di truyền huyết thống, thế hệ kế tiếp thế nào cũng mắc một bệnh tương tự, chạy trời không khỏi nắng!
Gần đây khi Thiền Chánh Niệm trở thành một phương pháp thông dụng trong các hoạt động y khoa, danh từ Tỉnh Thức (Mindful) trở thành phổ biến trong những đối thoại đời thường . Trong quá trình ‘nhận thức’ , ý thức chỉ là bước đầu khi một đối tượng lọt vào tầm.
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.
1) Về tác giả
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D155102371.-%3B)