Tháng Giêng Là Tháng Ăn Chay

01 Tháng Ba 201300:00(Xem: 9175)

THÁNG GIÊNG LÀ THÁNG ĂN CHAY
Nguyễn Thị Ngọc Trâm

Việt Nam có 54 dân tộc với khoảng gần 90 triệu dân. Tùy theo vùng miền, tùy theo các dân tộc anh em có rất nhiều phong tục, tập quán khác nhau. Mỗi năm cả nước có khoảng gần 200 lễ hội diễn ra quang năm, hầu hết song hành với nhiều tập tục cúng lễ liên quan đến giết mổ động vật, rượu chè ăn uống lãng phí, tập trung nhiều nhất vào thời điểm tháng giêng.

blankTừ trong lịch sử, tầng lớp phong kiến đã tiếp thu văn hóa ẩm thực ngoại bang đã ảnh hưởng không nhỏ tới nếp văn hóa ăn uống của người Việt đã trở thành những tập tục nói trên mà một số người coi đó là văn hóa ăn uống bản địa (?). Do vậy, cái câu “Tháng giêng là tháng ăn chơi” đã truyền khẩu từ hàng ngàn năm sau trong nhân gian.

Trong những năm gần đây do sự phát triển của công nghiệp hóa nên cái câu “Tháng giêng là tháng ăn chơi” đã dần mai một. Ngược lại, tháng giêng lại chính là tháng các ngành nghề gấp rút sản xuất để bù vào thời gian nghỉ tết, cho nên “Tháng giêng là tháng ăn chơi” đã không còn phù hợp với người đương thời nữa.

Thế nhưng trong bối cảnh tục lệ cúng lễ nói trên, may mắn thay tại một số địa phương như ở làng Đào Đặng, xã Trung Nghĩa, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên hoặc làng Đào Xá, xã Phong Khê, TP Bắc Ninh… lại nổi bật lên những nét đẹp về văn hóa ăn chay mang tính truyền thống đã được duy trì từ nhiều đời nay tại địa phương.

 blank

Điều đáng quan tâm nữa là mấy năm gần đây ở TP Hồ Chí Minh có một nét sống mới là ăn chay nguyên một tháng giêng. Người lao động đến công xưởng ngày đầu trong năm mới, việc làm trước tiên là báo cho nhà bếp là ăn chay như ở Công ty Thuốc lá Sài Gòn. Có ngày số người báo xuất chay với nhà bếp có tới 70%. Ngày tết của gia đình các nghệ sĩ nổi tiếng như NSND Bạch Tuyết, NSƯT điện ảnh Minh Đức, ca sĩ Bảo Yến, ca sĩ Cẩm Vân, ca sĩ Phương Thanh, ca sĩ Đông Quân, NSƯT Thoại Mỹ. Nhạc sĩ đình Nghĩ, nhiếp ảnh MPK “Phước khùng”, phóng viên Đỗ Quyên ở Đà Lạt v v… đều ăn chay. Nếu ngày tết đi biểu diễn xa nhà cũng chỉ mua thức ăn chay. Nhà hàng Vân Cảnh bán buffet chay suốt cả tháng giêng, quán chay Pháp Lạc ở 83 đường Trần Phú, F 4, Q. 5, TP Hồ Chí Minh không nghỉ tết phục vụ những người ăn chay không có điều kiện nấu nướng để họ dành nhiều thời gian đi lễ chùa và đi làm từ thiện. Chưa kể số đông Phật tử ăn chay mồng một tết vì giữ sạch giới, trong đó rất nhiều người ăn chay suốt cả tháng giêng.

 blank

Đây không phải là ngẫu nhiên mà do hiện tượng biến đổi khí hậu trong những năm gần đây ngày càng diễn biến phức tạp. Các tấm băng ở hai cực tan dần khiến mực nước biển dâng cao, lượng mưa thay đổi bất thường, lưu lượng nước trong các sông ngòi khi thì quá cao trong mùa mưa và khi thì quá thấp trong mùa khô. Sóng thần, động đất diễn ra liên tục trong một thời gian ngắn ở một số nước trên thế giới. Lũ lụt, hạn hán cũng diễn ra nhiều nơi Việt Nam ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và kinh tế xã hội từ thế hệ này đến thế hệ sau.

Đó thực sự là những thảm cảnh tác động đến những người có lương tri trên thế giới và người Việt Nam chúng ta. Thực trạng biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính làm cho mỗi cá nhân thay đổi thói quen ăn uống khoái khẩu mà ý thức rằng muốn làm một việc gì đó chung tay với nhân loại bảo vệ trái đất – ngôi nhà chung của loài người trong đó có hàng tỷ mái ấm của mỗi gia đình.

 blank

Kinh tế ngày càng phát triển, đời sống những doanh gia và người lao động nâng lên theo nên không thể thiếu cảnh cuộc chay đua ăn tết rềnh ràng, rượu chè lãng phí của những người còn nặng về hưởng thụ vật chất thì song hành với họ là những người cũng có điều kiện kinh tế khá giả, có địa vị, có chức sắc trong xã hội lại lựa chọn cỗ chay với tấm lòng thanh tịnh để thờ tổ tiên, ông bà và liên tục dùng thực phẩm chay trong tháng giêng.

Hầu hết những người ăn chay trong tháng giêng nhận biết rằng, động vật là loài có máu cũng có sự sống như con người nên không thể giết sự sống ấy. Lựa chọn đầu năm ăn chay là góp tiếng nói chung cùng nhân loại bảo vệ hành tinh xanh và để giữ được thân tâm được an lạc những ngày đầu năm mới.

Ăn chay là một hành động thiết thực nhất, dễ thực hiện nhất ở bất cứ nơi nào, trong công sở, trong gia đình hoặc ngoài hàng quán, không cần phải xin phép ai, tốt cho sức khỏe, tiết kiệm, thân – tâm an lạc. Đó là tư duy nhân đạo, đó là giá trị sống của những người khôn ngoan nhất của thời đại.

Tháng giêng là tháng ăn chay – tuy chưa phải là câu truyền miệng trong nhân gian, nhưng đã phát triển thành một nét văn hóa ăn tết rất riêng của những người yêu chuộng môi trường xanh. Vì thế ở Việt Nam trong những năm qua, tháng giêng ăn chay là nét ăn uống có trí tuệ đã ngày càng đi vào nếp sống của những cư dân ăn chay. Và sau này sẽ trở thành truyền thống, trở thành một nét đẹp trong văn hóa ăn uống ngày tết của Việt Nam, bắt nguồn từ ý thức ăn chay cứu lấy trái đất.


Nguyễn Thị Ngọc Trâm
(Phật Tử Việt Nam)

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
10 Tháng Mười Một 2014(Xem: 8683)
Trong hơn một thập niên qua, có rất nhiều thông tin sai lạc về đậu nành khiến người đọc nhất là những người ăn chay lầm tưởng đậu nành và các thực phẩm có nguồn gốc từ đậu nành là không tốt, ăn vào không có lợi cho sức khỏe. Có 5 lầm tưởng (hay là những hiểu sai) về đậu nành như: (1) đậu nành gây ung thư, (2) đậu nành làm suy yếu hoạt động tình dục, (3) đậu nành gây ra vấn đề tuyến giáp, (4) đậu nành làm tăng nguy cơ bệnh tim, và (5) tất cả đậu nành đều là loại biến đổi gen GMO.
02 Tháng Mười Một 2014(Xem: 8140)
Lời phát biểu trên đây của nhà sư người Pháp Matthieu Ricard cũng là tựa của một bài phỏng vấn ông do tập san Thiên Chúa Giáo La Vie (Sự Sống) thực hiện ngày 07 tháng 10 năm 2014. Nhân ngày Quốc Tế Thực Phẩm 16 tháng 10 vừa qua, các cơ quan truyền thông khắp thế giới thi nhau đưa ra các quan điểm về vấn đề trên đây, và tập san La Vie cũng đã phát hành một số đặc biệt với chủ đề ăn chay, trong đó có bài phỏng vấn nhà sư Matthieu Ricard.
02 Tháng Mười Một 2014(Xem: 13152)
EARTHLINGS là một bộ phim tài liệu được thắng giải, nói về sự đau khổ của loài vật khi bị sử dụng làm thức ăn, quần áo, thú nuôi, giải trí và nghiên cứu khoa học.Bộ phim do tài tử được đề nghị giải Oscar là Joaquin Phoenix thuyết minh, nhạc do Moby, ca nhạc sĩ có số đĩa bán chạy thuộc hạng bạch kim [hơn 1 triệu đĩa]. Tuy ban đầu phim này không được các nhà phân phối để ý, ngày nay EARTHLINGS được các tổ chức trên thế giới xem là một bộ phim tranh đấu cho quyền lợi loài vật đầy giá trị.
02 Tháng Mười Một 2014(Xem: 9192)
Những lập luận đạo đức liên quan đến việc phân phối lương thực toàn cầu và quyền lợi động vật (đặc biệt là liên quan đến xí nghiệp chăn nuôi) đủ mạnh để mọi người xét lại chế độ ăn uống của họ và xem thực phẩm của họ đến từ đâu? Làm thế nào chúng ta sẽ ăn chúng ta trong thế kỷ 21 khi dân số của Trái đất có thể sẽ là 9 tỷ vào năm 2050?
07 Tháng Chín 2014(Xem: 6376)
Ngày nay, người trẻ tự nguyện ăn chay và chọn thực phẩm chay làm bữa ăn bình thường ngày một nhiều. Ăn chay theo tinh thần Phật giáo là như thế nào? Hàm lượng dinh dưỡng trong thực phẩm chay ra sao? Cách chế biến món ăn chay như thế nào để vừa có bữa ăn ngon vừa bảo đảm dinh dưỡng?….Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của “Sứ giả văn hóa ẩm thực Huế”Hồ Hoàng Anh cùng quý độc giả.
06 Tháng Chín 2014(Xem: 5670)
Không ai có thể phủ nhận rằng Phật giáo đang có một ảnh hưởng ngày càng sâu trong đời sống hiện đại. Các buổi học thiền, các sách Phật giáo đang được đông đảo người học tập, ứng dụng vào các hoạt động cuộc sống và cả kinh doanh nữa chứ (những sách ứng dụng thiền học trong kinh doang chẳng hạn nhưng xem ra cũng còn lắm điều bất cập). Gần đây, theo đà đó hàng loạt quán ăn chay mọc lên đáp ứng cho nhu cầu ăn uống “thanh bạch” của một số đông. Sao ăn chay lại rộ lên như một phong trào thế?
01 Tháng Chín 2014(Xem: 9104)
26 Tháng Tám 2014(Xem: 12190)
Có một loại thức ăn mà các bác sĩ y khoa, chuyên gia dinh dưỡng hoặc thậm chí mẹ của bạn - bảo bạn nên ăn nhiều hơn, đó là rau lá xanh, củ cải Thụy Sĩ, collard, cải xoăn, kale, bob choy, water cress và các loại rau lá xanh khác. Chúng là thực phẩm bổ dưỡng nhất mà bạn có thể ăn hàng ngày.
08 Tháng Bảy 2014(Xem: 10327)
Một nghiên cứu mới đây đưa ra kết luận rằng thực phẩm bổ sung axit béo omega-3 không có tác dụng giảm nguy cơ đối với các bệnh tim mạch.
06 Tháng Bảy 2014(Xem: 16122)
Khoai lang có vị ngọt nhưng không làm tăng đường huyết hay tăng cân. Khoai lang là thực phẩm giàu protein. Protein trong khoai lang rất đặc biệt do khả năng ức chế ung thư ruột kết và trực tràng ở người. Hàm lượng protein trong khoai lang càng cao thì khả năng ức chế hoạt động của tế bào ung thư càng lớn.