Sống Chết Đường Tơ - Thích Thiện Chánh

26 Tháng Mười Một 201100:00(Xem: 15902)

SỐNG CHẾT ĐƯỜNG TƠ
Thích Thiện Chánh

Trong cuộc sống đời thường không ai dám hứa trước được điều gì, hay ta sẽ làm cái này hoặc ta sẽ làm cái kia, vì cái chết sẽ đến bất cứ lúc nào. Thế thường, con người đều dễ dàng nhận thấy điều này từ môi trường xung quanh, người thân ra đi, bạn bè ra đi, người này ra đi, người kia không còn nữa, thế nhưng rồi chúng ta cũng cố quên hoặc vì một lí do nào đó mà chúng ta lãnh cảm trước sự tàn khốc của cuộc đời.

Chúng ta vẫn cạnh tranh lạnh lùng để tìm sự thoả mãn vật chất, chúng ta thờ ơ với sự đau khổ của người khác để khư khư gìn giữ cái của mình, để bảo vệ sự ích kỉ của lòng mình.

Vật chất ư? Danh vọng và địa vị ư? Chúng chỉ là những bóng ma vật vờ xúi dục con người và cám dỗ con người quên đi đạo đức và vô cảm đến nỗi thiếu sự quan tâm lẫn nhau một cách tàn nhẫn trong kiếp phù sinh này. Phật giáo chỉ cho chúng ta biết rằng tất cả các sự vật do nhân duyên tạo thành, cho dù đó là những vấn đề thuộc lãnh vực tâm lí như khổ, vui, yêu, ghét… đều bắt nguồn từ cảm giác chấp trước trong từng mảng đời của chúng ta mà có, hơn nữa tất cả những sự vật đều không có tính nhất định. Lòng tham dục của chúng ta thường xung đột với vô thường, đối nghịch với vô thường, khi vô thường đến chúng ta thường luyến tiếc và tức giận, tạo thành những nỗi khổ cả tinh thần lẫn thể xác. Rõ ràng quán chiếu định luật vô thường thì chúng ta có thể đạt được sự hoà bình và an lạc trong tâm hồn của chúng ta.

Tất cả sự vật đều chóng tàn phai, giống như những bong bóng nước trôi trên dòng sông, chúng tụ tán mong manh như lửa loè trên đá. Những sự vật đều nằm trong tiến trình của sự trở thành để rồi tan rã. Như thế một vật có tính chất tạm thời thì không thể cho chúng ta hạnh phúc thật sự, cũng không thể nhận chân ra được cái tôi, cái ngã, hay cái của tôi. Nếu nhận chân ra được điều này, chúng ta sẽ không còn chấp trước. Sự từ bỏ chấp trước nghĩa là chúng ta đang hướng đến con đường an lạc giải thoát.

Đối với người tu theo Phật, sự sống và cái chết thật vô cùng mau chóng, nó đến trong từng sát na, và chắc chắc nó sẽ đến trong một ngày nào đó, cho nên họ chọn con đường tỉnh giác và đón nhận.

Chúng ta hãy đọc một câu chuyện cổ tích của Ấn Độ nói về sự tỉnh giác về cái chết:

Xưa, có một đạo sĩ nổi tiếng cùng người đồ đệ. Đạo sĩ muốn gởi người đồ đệ của mình vào cung điện để học thiền định với nhà vua Janak. Người đồ đệ này không muốn đi, vì anh ta nghĩ rằng mình là một đạo sĩ xuất thân từ dòng dõi Bà-la-môn (Brahmin). Làm sao một vị vua thuộc giai cấp võ sĩ (Kshatriya) mà có thể dạy cho một đạo sĩ được. Nhưng thầy đã ra lệnh, người đồ đệ đành phải đi. Khi đến hoàng cung, anh ta thấy nhà vua sống một đời sống vô cùng xa hoa. Anh ta ấm ức, khởi lên thái độ phê phán trong lòng mình. Làm sao một con người như thế mà dạy một đạo sĩ. Anh ta vẫn làm lễ nhà vua. Vua Janak thấy thái độ của anh ta như thế bèn bảo rằng nếu anh ta muốn thì có thể ngày mai quay trở về. Nhưng trong hoàn cảnh như thế này thì vị đạo sĩ phải đồng ý ở lại đêm.

Vua Janak chăm sóc vị đạo sĩ rất chu đáo. Sau khi vị đạo sĩ dùng bữa và tắm rửa xong, nhà vua chính mình đưa vị đạo sĩ đến phòng ngủ. Có thể xem đây là một phòng ngủ sang trọng và tiện nghi. Đạo sĩ nằm lên giường và chuẩn bị ngủ. Thoạt nhiên vị đạo sĩ thấy thanh kiếm được ở trên treo lơ lửng bằng một sợi chỉ mỏng manh. Chỉ cần một cơn gió nhẹ thổi qua thì cũng làm thanh kiếm có thể rớt xuống làm bị thương hoặc thậm chí đâm chết người.

Vị đạo sĩ đã trải qua một đêm dài trong trạng thái vừa sợ hãi vừa cảnh giác cực độ, vì anh ta nhận ra rằng nếu anh ta sơ suất quan sát thì trong nháy mắt thì sẽ bị mất mạng.

Sáng hôm sau, vua Janak hỏi đạo sĩ rằng anh ta có một đêm ngủ thoải mái chăng. Vị đạo sĩ liền nổi giận và hỏi rằng cho anh ta ngủ dưới một thanh kiếm tuốt trần như thế là có ý gì. Anh ta nói rằng anh ta hoàn toàn không ngủ được suốt đêm mặc dù đã rất mệt với chặng đường dài để đến đây.

Nhà vua Janak đáp rằng đây là bài học quí báu về thiền định mà ông ta nghĩ một đạo sĩ cần phải học. Một đạo sĩ cần phải cảnh giác và quán sát tâm mình suốt đêm. Đó là vấn đề sống và chết đối với một đạo sĩ. Đây chính là bài học của nhà vua Janak. Vua Janak nói rằng mặc dù sống trong xa hoa và hưởng thụ nhưng ông ta vẫn luôn ý thức thanh kiếm đang treo lửng lơ trên đầu của mình. Thanh kiếm thì vô hình, nhưng nó có thật. Đó là cái chết kề cận với chính mình. Kể từ khi vua Janak luôn ý thức trong đầu mình về cái chết, ông ta đã từ bỏ cuộc sống xa hoa của mình. Bởi ông ta đã biết rõ rằng nó có thể đến từng phút giây; mà thực tế chắn chắn nó có thể đến vào một ngày nào đó. Theo cách này, nhà vua đã sống trong cung điện nhưng vẫn như một ẩn sĩ.

Đây là phương pháp đích thực cho chúng ta trong quá trình thực hành thiền định hoặc sống đối diện với chính nó. Bạn có thể tiếp tục không tỉnh giác nếu bạn nghĩ rằng bạn sẽ sống mãi. Nhưng đằng này bạn vẫn không tỉnh giác khi bạn biết rằng cuộc sống có thể chấm dứt bất kì lúc nào. Bạn phải luôn luôn tỉnh thức và cảnh giác.” (Liên Như dịch)

Sống chết đường tơ, không có gì đáng phải bám víu, sống không phải vội vàn chụp dựt, sống không phải để rồi thoả mãn những gì mình có được, mà phải sống có trách nhiệm với chính mình, có trách nhiệm với mọi người và môi trường xung quanh, để khi một mai cái chết vẫy gọi thì chúng ta thấy nhẹ nhàng lúc ra đi. Đừng để lòng tham và ganh tị để rồi bỏ mặt những hậu quả do chúng ta và chính chúng ta làm ra. Hãy chia sẻ tình yêu thương với nhau, đừng mang trên lưng vết hận thù. Sống là để yêu thương, mở rộng lòng từ bi, thương yêu người giống như thương yêu mình; thấy ai đau khổ chính là mình đau khổ.

Thật vậy, Đại đức K. Sri Dhammananda nói: “Đời sống mong manh, chết là điều chắc chắn. Đó là câu châm ngôn nổi tiếng trong Phật Giáo. Biết rõ Chết mong manh và là một hiện tượng tự nhiên mà mọi người phải đương đầu, chúng ta không nên sợ cái chết. Nhưng tất cả chúng ta đều sợ chết vì không nghĩ về điều không tránh được. Chúng ta thích bám víu vào đời sống, vào xác thân và phát triển quá nhiều tham dục và luyến ái.” (Thích Tâm Quang dịch)

Vật chất, danh vọng và địa vị là những thứ luôn biến đổi, chúng là những thứ luôn bị vô thường chi phối, không có tính thật. Đã mang tính biến đổi và không thật thì không bao giờ mang lại hạnh phúc thật sự, vì khi chúng biến đổi thì chúng ta sẽ đau khổ. Nhưng làm thế nào để chúng ta thoát ra được sự giả dối và khổ đau này. Đức Phật dạy: “Các pháp vô thường, nếu có thể dùng trí huệ để quán chiếu thì có thể xa rời các khổ, đây là con đường thanh tịnh.” (Pháp Cú, kệ 277)

Để thấy được sống chết đường tơ, chúng ta phải luôn tỉnh giác và quán sát sự kiện này và sống đối diện với chính nó. Mọi sự vật trên thế gian đều vô thường chóng vánh, không có gì đáng để tham chấp mà luôn tỉnh thức để buông bỏ, và luôn cảnh tỉnh mình bằng thanh kiếm lơ lững ở trên đầu với một sợi dây mỏng manh. Với suy nghĩ này, nhằm mục đích giúp chúng ta ngày càng phát huy lòng từ bi, sống hướng thiện, vị tha, chia sẻ và cảm ơn, đồng thời nhờ đó mà chúng ta trau dồi và hoàn thiện lí tưởng giải thoát mà đức Phật đã dạy.

T.T.C (Trung Tâm Văn Hóa Phật Giáo Liễu Quán Huế)
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
13 Tháng Mười Hai 2014(Xem: 9091)
Bill Gates là nguời khôn ngoan thức thời, có một hôm đã nghĩ ra được cái chân lý, là chết trên đống của cải của mình là một cái chết rất vô duyên, nên cả hai ông bà đã đồng tình cống hiến hết tài sản để giúp đỡ người nghèo: cứu đói, xây trường học, mở bệnh viện cho các nước nghèo khó.
21 Tháng Mười Một 2014(Xem: 5940)
Gần phân nửa số người Mỹ 85 tuổi mắc bệnh Alzheimer's, một chữ mà người Việt ở Mỹ đã quen thuộc và thường dịch là bệnh lẫn. Một số người còn mắc bệnh này khi chưa đến 65 tuổi, được gọi là bệnh lẫn sớm. Căn bệnh quái ác này thường lởn vởn trong óc tất cả chúng ta và nhiều người thường tự hỏi “Có phải mình đang mắc chứng Alzheimer's sớm?”
13 Tháng Mười Một 2014(Xem: 6853)
The Journal of Complementary Medicine tại Úc, năm 2006, vol 5 số 5 page 34, có nói về các loại thảo mộc liên quan đến bịnh tiểu đường, chẳng hạn như cây quế (Cinnamon), mà kết quả của nó được báo cáo khi nó được d̀ùng điều tṛi tại các bịnh viện, với những bằng chứng như sau:
11 Tháng Mười Một 2014(Xem: 12215)
Bài nói chuyện của bác sĩ William Li về một phương thức tiếp cận mang tính đột phá trong y học để chữa trị nhiều bệnh hiểm nghèo, nhất là các loại ung thư và béo phì, dựa trên những hiểu biết mới của bộ môn "angiogenesis" về cơ chế tạo mạch máu. Những hiểu biết này còn giúp tất cả chúng ta có thói quen ăn uống lành mạnh hơn để có đời sống khỏe mạnh và tuổi thọ cao hơn.
17 Tháng Mười 2014(Xem: 17716)
MORGAN HILL, California (VB) -- Báo San Jose Mercury News hôm 15-10-2014 có bản tin viết về trường hợp một buổi chữa bệnh thần kỳ do một vị y sĩ từ Việt Nam sang -- chữa bằng sức mạnh huyền bí. Bài báo nói về buổi chữa bệnh hôm Thứ Tư 15-10-2014, tại ngôi chùa Tâm Từ Buddhist Temple, ở thành phố Morgan Hill, ngoại ô của San Jose.
13 Tháng Mười 2014(Xem: 6299)
Làm người ai cũng muốn được mạnh khoẻ và sống lâu. Ở phương Đông trước thế kỷ thứ 20, các đạo sĩ vào núi luyện cách trường sinh và có tuổi thọ cao hơn người thường (70-80 tuổi thay vì 50-60 tuổi). Theo khoa học ngày nay, các đạo sĩ Lão Giáo đạt được tuổi thọ nhờ dinh dưỡng tốt vì ăn nhiều trái dâu và những loại quả nhỏ mọng nước không có hạt (berries) mọc hoang trong núi chứa nhiều chất kháng oxy hoá và tập thể dục (quyền Võ Đang) thường xuyên.
25 Tháng Chín 2014(Xem: 6937)
Người Việt có câu “Mười con không nuôi được cha mẹ”, nhưng bao giờ “Nước mắt (cũng) chảy xuôi”. Có lẽ đó cũng là kiếp luân hồi của con người. Đã có bao câu chuyện buồn về những người già ở phương Tây, nhưng với văn hoá, đạo lý truyền thống của người Việt dường như nỗi buồn đó còn là nỗi đau gấp bao lần vì những người già phải xa quê hương, nguồn cội... Bài tạp văn của Huy Phương mang đến cho bạn đọc một nỗi niềm đau đáu khó quên...
21 Tháng Chín 2014(Xem: 12064)
Đức Phật có nói đến “sự tái sinh”, nhưng tôi có cảm tưởng rằng hầu hết mọi người, kể cả một số bậc cao tăng học giả, đã hiểu lầm và giải thích sai lạc ý nghĩa của sự “tái sinh” theo quan điểm của Đức Phật. Họ noi về sự tái sinh theo cái cách mà những người khác nói về sự tái hiện thân, và họ nói rằng, ...
14 Tháng Chín 2014(Xem: 8451)
Cái tuổi 40 thiệt khó nói là già hay trẻ. So với tuổi 80 thì đó là nửa đường, nhưng với tuổi 70 thì đã quá nửa. Vậy rồi cứ nghe se mình một tí là nghĩ ngợi lung tung. Thời nay ngoài mấy kiểu chết bất trắc, còn có chuyện dư đường, dư mỡ. Không kể bệnh nan y, chỉ cần vài năm không chịu thử máu là chuyện gì cũng có thể xảy ra.
10 Tháng Chín 2014(Xem: 14744)
Hiểu được lẽ vô thường của Phật giáo, cố gắng tu tập thân tâm đưa mình đến an lạc luôn luôn thấy thân xác nhẹ nhàng, thì cũng sẽ thấy bệnh tật nhẹ hàng hơn phần nào. Thân tâm an lạc cũng làm cho mình bớt được những hỷ nộ ái ố do những căng thẳng cuộc sống gây nên cũng bớt được một số bệnh tật.