Chùm Thơ Myanmar

CHÙM THƠ MYANMAR
Minh Đức Triều Tâm Ảnh

1- Cảm Xúc Từ Mandalay

ôi! Mandalay

ôi! kinh thành hoang phế cổ xưa

chùa tháp tôn nghiêm

một thời Phật pháp huy hoàng

vinh danh dân tộc Miến!

nơi đây đã có thời

chép bối kinh trên hơn bảy trăm bia đá

để kế thừa giáo pháp nguyên ngôn

ôi! chữ chữ thơm hương

chữ chữ rực sáng ngọn lửa linh thiêng

cháy bùng tâm thức nhân gian

đã nghìn đời tối tăm và thống khổ!

tôi đã đi thăm

những núi đá trăm nghìn cổ tượng

những hang động

những nét khắc chạm tinh minh tâm huyết

mà bùi ngùi dấu tích rêu phong

mà bùi ngùi thời gian và lịch sử

cùng sự vô tâm và vô cảm của con người!

tôi cũng đã đi thăm

chùa tháp tân trang vàng son lộng lẫy

ngự giữa đồi cao trăm trượng uy nghi

đức Phật đứng

đức Phật nằm

đức Phật ngồi trầm ngâm lặng lẽ

mà cảm thương

quyền lực và bóng tối u mê

mà cảm thương muôn dân trăm nỗi ê chề

sống đời lầm than, khắc khổ

sinh hoạt thô sơ

bôi má, quệt mày

mường tượng một thời hồng hoang tiền sử

thân phận đói nghèo cam chịu thản nhiên!

ôi! nhưng mà uy linh làm sao!

nhưng mà huyền nhiệm xiết bao!

họ tìm được sự bình an không nơi nào có được

họ tìm được niềm vui

cúng dường, xây chùa, dựng tháp

mong kiếp sau hưởng phước nhân thiên

ôi! thương yêu làm sao

những khuôn mặt hiền lương chất phác

da sạm đen vì mưa nắng phong trần

ôi! tay chân nông dân

mà tâm hồn thiên thần

chưa vấy nhiễm gian manh, xảo trá

chưa vấy đục bởi xa hoa bụi bặm

sống với nhau nhân ái dạt dào

sống với nhau

cùng nhìn về cõi cõi thanh cao!

ôi! Mandalay!

ôi! Myanmar!

đất Phật, đất thiền

có mười hai vị thuộc thông tam tạng

bao nhiêu vị thiền sư đương đại

đã xiển dương thiền học khắp năm châu

đã biết bao nhiêu huyền diệu, sâu mầu

sao không cảm hóa độc tài thống trị

sao không cảm hóa giai cấp tướng lãnh

cho muôn dân hơi thở tự do

xu thế văn minh

bánh xe lịch sử quay ngược bao giờ

thời đại nghe nhìn

tại sao lại bưng tai bịt mắt?

ôi! đất nước muôn xanh

trăm nghìn vẻ đẹp

sông núi, tình người, cỏ cây

môi trường thanh khiết

mà tại sao...

mà tại sao buồn bã đến nao lòng?

ôi! Có cái gì nửa có, nửa không

có cái gì nửa hư vô

nửa bàng hoàng, bơ ngơ, lẩn thẩn

thương Phật, thương người,

thương vàng son chói lọi

thương bần hàn, lam lũ áo cơm

thương đèn hoa cùng nghi ngút trầm hương

thương cõi đi về

và thương cả những kẻ vô minh

kiêu căng quyền lực

thương Mandalay cùng dân tộc Miến anh em!

ôi! có dẫu ra sao

đất Phật, đất thiền

giá trị tâm linh ngàn đời chưa bao giờ diệt mất

chánh pháp huy hoàng

là mặt trời

trong con mắt nhân gian

chưa bao giờ lặn tắt!

(Mandalay, đêm 21/11/2008)

2- Cảm Hứng Từ Shwedagoon

con rồng thiêng

ngủ dưới đống gạch rêu xám cũ xưa

có tháp vàng và tín ngưỡng bay cao

vút tận khung xanh

gọi tên những địa danh huyền thoại!

nơi đây,

tám sợi tóc Phật gần ba ngàn năm, chưa cỗi

vẫn biếc chồi non

vẫn cháy rực trầm hương

thắp sáng điện đài linh thiêng

với vô lượng niềm tin

vừa cao sang, vừa thánh thần

vừa ngây thơ, vừa mông muội!

tôi dạo bước giữa hư vô thời đại

bắt gặp những bộ lạc

đã mất tích từ thời khuyết sử

hồn nhiên đi đứng nói cười

hồn nhiên bôi mặt vẽ mày

hồn nhiên cầu nguyện thần linh

với trái tim vô cùng thanh khiết!

tôi muốn khóc bởi những điều chưa biết!

tôi chợt buồn

bởi thân phận của chúng ta!

chữ nghĩa, đa tri…

vất vưởng chẳng quê nhà

và ngọn bút

còn khói sương lung linh ảo hóa!

Yangoon, Yangoon!

trang sử Phật, tháp vàng bí mật

và con người cam chịu bình an

đất thở đêm đêm

cho hạt lệ bất toàn

đọng thành ngọc để hóa tâm tôn ngưỡng

Yangoon, Yangoon

có những linh tượng

được quàng bảo châu, vương miện

có Thánh Tăng ẩn dật giữa rừng sâu

có Thánh Tăng được van vái cúng cầu

và cũng có những Thánh Tăng

được dệt thêu từ u linh huyền thoại!

nhưng

mây cổ tích vô tình vẫn bay

và cội phượng vàng cao sang

vẫn đơm hoa lẻ loi, họa hiếm

có quạ đen và bồ câu lẫn lộn

có cùng đinh

và quý tộc chẳng ưa nhau

có đạo sĩ lang thang

niệm hạt trân châu

và có sa-môn

thản nhiên dạo chơi phố thị!

Yangoon, Yangoon

rất thanh nhàn là cư dân bản địa

chất rừng,

chất quê mọc trái giữa nhân sinh

thuần hậu,

u mê, chân thật kết tình

hóa thành cõi

mà văn minh là niềm đau dị ứng!

tuy nhiên,

vẫn tuy nhiên

tôi thương Yangoon

như thương quê nghèo tuổi thơ hoa bướm

chạy giữa hồn vùng chân đất ven sông

chỉ có tình yêu,

sự sống, tấm lòng

chưa trục vật kết đài hư dối

chưa hoa ngôn,

xảo ngữ ở đầu môi!

đức Phật hóa thân

và trăm ngàn tượng Phật mỉm cười

cõi thế tục muôn đời như thế đó!

đêm, đêm…

những vì sao long lanh từ miền chân đế

rơi vô cùng…

rơi mãi chẳng về đâu!

Yangoon cháy lên!

Shwedagoon cháy lên!

câu thơ cháy lên!

và tất cả cùng quỳ xuống nguyện cầu

cho nhân loại thấm nhuần ân Đại Giác

để đất trời

cùng với chân không

chưa hề riêng khác!

(Viết tại Lokasakhaung Temple - 4/5-2001)

3- Bagan Và Hương Huyền Sử

Bagan - chùa tháp cổ sương

Có con trăng dệt con đường sử kinh

Ngọn đèn pháp bảo lung linh

Dấu son một thuở phục sinh đạo vàng

ôi! một thời dân tộc Môn qua đây

đã liệt liệt oanh oanh

chép sử vàng lên bốn mươi ngàn tòa bảo tháp

một cõi Đông Dương

xây dựng kinh đô chánh pháp

để ngàn sau

để ngàn sau còn thơm mãi một mùi hương!

ôi! mùi hương nhập thế dị thường

đã trải dài theo dấu chân

theo vết xe thổ mộ

có con ngựa già còng lưng kham khổ

và người phu xe già

mà mái đầu đã bạc trắng đức tin

ôi! mùi hương của nhiệt huyết, của trái tim

trộn lẫn mùi hương của tâm linh tôn giáo

là công trình muôn đời của thăng hoa cảm xúc

mà ấn ngọc, triện son

năm tháng chẳng mờ phai

ôi! có phải đây là thời

mà con sư tử vươn vai

cất tiếng hống uy linh tràn trề sinh lực

từ vạn dặm xa

kế thừa vinh quang A-dục

để huyền sử về một địa danh

bất diệt đến ngàn sau

tôi cúi đầu xuống

lắng nghe giữa hư vô

một mùi hương huyền diệu, sâu mầu

thấm đẫm trên những cọng rêu xanh

trên những cành cây khô

trên những phù điêu, hoa văn chạm trổ

tôi còn nghe

linh hồn cựa mình trong những viên gạch vỡ

len vào sinh hoạt đời thường

thiên hạ thế gian tâm

ôi! tháp cổ Bagan!

huyền sử Bagan!

như một tiếng hú tận thâm lâm

như một ngôn ngữ xa xăm

nói về lẽ thăng trầm, hưng phế

nói về chiến tranh, bạo quyền

và niềm đau khổ đế

vì sự tham lam, sân hận của con người

nó còn nói về sự thật trần khơi

thần hủy diệt, thần bảo tồn

đã sát cánh chung vai

trong trò chơi quá nhiều thách đố

để bi khốn thay

thân phận con người

cứ miệt mài xây tổ

lẽ hoại thành nghe lòng mắt cay cay

lẽ hoại thành - khói tụ, tan mây...

ôi! một thời dân tộc Môn qua đây

họ là một loài người tiến hóa bậc cao

họ đến như làn mây lành

khoác tâm hồn nắng ấm

rồi họ ra đi

mà dấu chân còn lấp lánh bụi sương

để bây giờ

ngàn năm sau

bất diệt một mùi hương!

ôi! tôi đã đi thăm xứ xứ Bagan

nơi đây

con người

vận xà-rông xám chàm đất mục

thân xác khô gầy gập lưng lạy Phật

những tràng hoa lài,

hoa sứ tươi thơm

chư sư khất thực qua ngày

bình bát toàn cơm

cơ cực bữa ăn chan mùi khổ hạnh

những cô gái bôi má bột cây

để gìn da giữ sắc

còn giữ nụ cười đôn hậu thơ ngây

những gã trung niên chuông gõ điện thờ

mắt hấp háy nhìn hòm công đức

những đứa trẻ cõi còm

đói lòng kiếm xin vài "chạt"

đôi mắt xanh trong!

bi cảm tình người!

ôi! nhưng mà sao cách biệt một trời!

mà phú quý

chỉ để dành cho người quý tộc?

mà giàu sang

chỉ để dành cho giai cấp chiến sĩ?

và mọi tiện nghi, xa hoa

ưu đãi giới thương buôn?

còn thủ-đà-la, chiên-đà-la

thì sống trong cảnh bần cùng

thiếu áo, thiếu cơm

thiếu cả những nhu cầu tối thiểu?

ôi! tôi đã ngồi rất lâu

để trầm tư mặc tưởng

để nghĩ về những ngôi chùa tháp nguy nga

để nghĩ về những công trình tôn giáo

như cung điện hoàng gia

mà không hiểu lưỡng nguyên giá trị

mà không hiểu sự cân phân tâm vật

nơi dân tộc lạ kỳ này

tín ngưỡng duy linh!

ôi! tôi đã đi thăm cả một cõi tâm kinh

mà cảm nghe cây lá bên đường

cũng sáng lên hoa chữ

những nét chạm khắc rêu đen

những con rồng giấu mình trong những bia đá vỡ

nơi những tòa gạch nâu già

tuổi tác tuế sương!

ôi! huyền sử Bagan!

bốn mươi ngàn tháp cổ Bagan!

vi diệu mùi hương

hương công đức

hương tín tâm

hương thâm u mật độ

cùng hương tình, hương cảnh

của đất nước dễ thương nầy!

ôi! cảm xúc bài thơ

chỉ như một thoáng khói mây

xin tri tạ một lần tao ngộ

ta hẹn ngươi, Bagan,

trên dặm về cổ độ

nơi cõi Phật, lòng mình

lặng lẽ, vô ngôn!

vẫy tay chào

chùa tháp dập dờn hương!

(Myanmar Life Hotel

Đêm 3/12/2008)