Một
vùng đồng cỏ xanh rì,
Ven
Cô-há-ná (1), sông nầy chảy nhanh.
Từ
Ba-la-nại đại thành,
Theo
chiều Đông Bắc lộ trình ngưu xa.
Năm
ngày mới tới đó mà,
Dưới
là vườn tược, trên là Tuyết-sơn (2).
Triền
non nghiêng xuống lần lần,
Bóng
cây mát mẻ, hương phưng phức cùng.
Hiện
nay ở tại trong vùng,
Nơi
không khí thánh còn lồng tịnh hương!
Gió
chiều man mác, dịu dàng,
Phớt
trên bụi rậm, các hàng đá xưa.
Ấy
tòa kiến trúc còn thừa,
Rễ
xen kẽ hở, nhành đưa lá vào;
Một
màn xanh mịt phủ bao,
Rong
rêu, cỏ dại, lá xao chập chồng.
Rắn
dài ra khỏi vách phòng,
Nằm
trên cẩm thạch, mở vòng, tháo thân,
Một
con rắn mối lẹ chơn,
Chạy
trên nền đá láng trơn đền rồng.
Dưới
ngôi đổ vỡ tứ tung,
Kìa
con chồn xám nằm trông yên lành.
Núi
sông, gió mát, đồng xanh,
Vẫn
không thay đổi, tình hình như xưa.
Ngoài
ra, mọi vật tiêu mờ,
Ca-tỳ-la-vệ
(3) hiện giờ phế hoang!
Còn
đâu là cánh đồi vàng,
Cùng
ngôi Phật giảng với hàng bà con?
Trong
Kinh, sự tích hãy còn,
Ngự-lâm
có suối, đường mòn, hồ sen;
Hoa
đình, biệt thự lần xen,
Ở
nơi vườn ấy, Phật quen thuyết truyền.
Chúng
dân cung kính lặng yên,
Nghe
lời khuyến thiện cho miền Á châu.
Chúng
sanh vô số ứng hầu,
Một
hôm chứng cuộc thuyết mầu bao la.
Phật
ngồi bên mặt vua cha,
Triều-thần,
Thích-chủng, Đề-Bà, A-Nan.
Đủ
đầy thân thích, bá quan,
Đều
quanh theo Phật, ngồi an nối liền.
Xá-Lỵ-Phất,
Mục-Kiền-Liên,
Hai
vị đệ tử đại hiền đứng sau.
Dựa
theo gối Phật, đứng hầu,
La-hầu-La
trẻ ngước đầu ngó cha.
Ngồi
bên chơn Phật có bà
Da-Du
nay đã thoát ra não phiền,
Thấy
rằng tình ái thiêng liêng
Há
cần xác-thịt không miên trường gì!
Sanh,
Già, Bệnh, Chết từ đây,
Đạt-Đa,
công chúa viễn ly dễ dàng.
Bà
cầm tay Phật nhẹ nhàng,
Áo
bà phủ vạt y vàng Như Lai,
Cảnh
tình hòa lạc, thanh bai,
Chúng
sanh ba cõi chờ Ngài diễn phân.
Bài
hay, khó tả cho cân,
Xuất
từ Kim khẩu, dạy răn mọi loài.
Tôi
là soạn giả hậu lai,
Có
lòng mộ Phật trọn đời từ bi;
Thuật
biên Thánh truyện ly kỳ,
Phải
nương cổ điển là vì trí sơ.
Thời
gian làm chữ lu mờ,
Người
nay khó đạt nghĩa xưa diệu mầu.
Bài
văn Phật giảng rộng sâu,
Tôi
đây cũng biết, mặc dầu qua loa.
Dự
nghe quanh chốn pháp tòa,
Dương
là phần ít, âm là phần đông:
Vô
biên, vô số các ông
Ở
miền Thiên thượng thảy đồng xuống đây;
Chư
linh kẻ thác xum vầy,
Các
hồn địa ngục cũng quy tựu về.
Trời
chiều nán lại chẳng xê,
Ánh
hồng chiếu rạng non tê êm đềm;
Dường
như chỗ sủng là đêm,
Ánh
vàng chểm chệ ở trên non tòng.
Đương
khi sáng, tối chập chồng,
Bóng
như thiên nữ vẻ trông hữu tình;
Mây
luồn như tóc cuốn xanh,
Sao
giăng tợ ngọc viền quanh mão vàng;
Trăng
như chiếc mão vinh sang,
Tối
là tấm áo nàng mang theo mình;
Hơi
nàng thở, tức gió thanh
Phớt
phơ trên những đồng xanh tít mù.
Trong
khi Phật thuyết pháp mầu,
Kẻ
rừng, người ruộng, sang giàu, hèn đê,
Những
người ngoại quốc tựu tề
Nghe
Ngài nói tiếng của quê hương mình.
Trẻ,
già cùng các chúng sanh,
Cảm
lòng từ ái, hoan nghinh đức Thầy.
Mặc
dầu bò, chạy, lội, bay,
Khỉ,
hùm, nai, gấu, sói hay ó diều,
Chim
câu, khổng tước mỹ miều,
Rắn,
dơi, cóc, cá cũng đều lắng nghe;
Thâu
bác ái, phát Bồ đề,
Rồi
đây siêu thoát khỏi bề súc sanh.
Trước
vua, trong pháp hội lành,
Thế
Tôn giảng thuyết đành rành dưới đây:
***
Án
A-Di-Đà-Dà (4) nầy;
Chớ
dùng lời nói trình bày vô biên;
Đừng
dùng tư tưởng tiếp liên
Toan
dò Vô-tận là miền thậm thâm!
Đành
rằng kẻ hỏi thì lầm,
Người
nào giải đáp cũng lầm lạc ngay.
Vậy
nên nín lặng là hay,
Kinh
rằng Nguyên thủy chỉ đầy U minh;
Bấy
giờ vạn vật chưa sinh,
Phạm-Thiên
nhập định một mình trong đêm.
Chớ
nên nghĩ tưởng Phạm-Thiên
Cùng
là nguyên thủy mà thêm rối lòng.
Trí
phàm mắt thịt khó thông,
Lần
hồi màn tối sẽ bùng vẹt ra.
Theo
đường, tinh tú lại qua
Mà
không gạn hỏi gần xa thế nào.
Có
sanh, có tử chớ sao,
Sướng
rồi lại khổ, nhơn vào quả ra;
Thời
gian, giòng nước đời ta,
Chậm,
mau, lên, xuống, lại, qua chẳng ngừng;
Bắt
từ nguồn ngọn xa chừng,
Chảy
lần tới biển mới ưng dứt nguồn.
Thái
dương rút nước biển luôn,
Biến
thành mây nhuyễn bay luồn, chuyển mưa;
Non
cao, nước xuống tuôn bờ,
Cứ
đi đi mãi, chẳng giờ nghỉ ngơi.
Như
vầy đủ hiểu cuộc đời,
Các
cơn phát hiện, Đất, Trời, Thế gian,
Mọi
điều biến dị nguy an,
Bánh
xe luân chuyển tuần hoàn mạnh ghê;
Đấu
tranh, Sức lực theo về,
Không
ai cản nổi hoặc xê nghịch vòng (5).
Thôi
đừng cầu nguyện uổng công,
U
minh chẳng có sáng trong tí gì.
Hỏi
chi thanh tĩnh vô vi,
Vẫn
là yên lặng có chi ứng lời!
Cũng
đừng khổ hạnh mòn hơi,
Trí
thêm mòn thảm, mà đời phế vong!
Anh
em, các chị đừng mong,
Thần
không tư vị mà hòng cúng dâng;
Chớ
đem huyết nhục lễ mừng,
Trái
tươi, bánh ngọt cũng đừng dọn mâm.
Đạo
Giải thoát, tự mình tầm,
Mình
xây ngục tối, mình cầm quyền to.
Chư
linh oai thế khó dò,
Loài
người, mọi chúng quanh co Sáu đường.
Thảy
do Hạnh Nghiệp tạo thường,
Hoặc
đem phước lạc hoặc vương nạn sầu.
Việc
rồi đưa tới việc sau,
Dữ
theo với dữ, lành câu sự lành,
Chư
vị các cảnh Thiên đình,
Hiện
nay hưởng quả tu hành đã qua;
Quỷ
yêu chốn thấp phải sa,
Vốn
xưa bày chuyện phá gia, hại đời.
Không
chi tồn tại chẳng dời,
Phước
dày cũng hết, tội khơi cũng mòn.
Tôi
đòi thân phận héo hon,
Nhờ
công thiện đức, làm con Đế hoàng.
Đến
như vua chúa cao sang,
Do
cơn lầm lỗi, lang thang cõi trần!
Mạng
ngươi, Đế Thích khó hơn,
Nhưng
ngươi có thể mang thân dế, trùng.
Muôn
đời lên tới mức cùng,
Muôn
đời mới xuống đến vùng thấp nê.
Xa
luân còn mãi đi về,
Con
người chẳng nghĩ, chẳng hề dừng chân.
Kẻ
lên có thể tuột lần,
Kẻ
nào sa xuống lại cần trèo lên!
***
Chân
tăm cứ vẫn quay bền, Nều
ngươi dính mãi trong niền Bánh xe!
Ắt
lòng Đức Phật phải se,
Tâm
hồn vạn vật chỉnh e khổ sầu!
Nhưng
ngươi chẳng dính mãi đâu!
Tâm
hồn vạn vật ôn nhu, dịu dàng;
Tấm
lòng Đức Phật nhẹ nhàng,
Chí
cao há dễ nhịn nhường khổ nguy!
Việc
tươi đẹp ắt phát huy, Sau
cùng đến mức tinh vi, hoàn toàn.
Bây
giờ ngôi Phật ngự an,
Ta
từng khóc kể, lầm than bao lần!
Nay
ta
vui sướng, cười rân,
Vì
ta tự tại mười phân vẹn mười!
Anh
em thảm khổ hổ ngươi,
Tại
mình tất cả, trách người sao đang.
Không
ai đốc xúi, cản ngang,
Khiến
mình sống thác, đeo mang trong Vòng;
Lăn
qua lộn lại lòng dòng,
Khóc
than, sầu não, bại vong, tán lìa;
Vậy
ta chỉ bảo cho nghe:
Thấp
hơn Địa ngục, trên lề Thượng thiên,
Xa
hơn tinh tú các miền,
Vượt
ra cảnh giới Phạm-Thiên hẳn rồi,
Ấy
Năng lực thánh một ngôi,
Khởi
từ vô thủy đến hồi vô chung;
Thường
hằng như cõi hư không,
Chắc
như Sự thật, theo cùng Thiện, Minh,
Tuân
hành luật lệ của mình,
Tường
vi nhờ Nó mà sanh hoa hồng;
Cánh
sen nhờ Nó đơm bông,
Mùa
xuân do Nó dệt xong áo dài.
Điểm
to những áng mây trời,
Khiến
lông khổng tước chói ngời như châu.
Các
sao là những đài lầu,
Gió,
mưa, ánh sáng ứng hầu, kính vâng.
Làm
cho tâm ám sáng bừng,
Từ
nơi quả trứng, trĩ rừng nở ra.
Sức
nầy động tác mãi mà,
Chuyển
lòng Giận, Hại, hóa ra dịu, hiền;
Giữ
gìn những trứng chim quyên,
Bảo
tồn mật ngọt trong viền ổ ong.
Chim
câu trắng, con kiến hồng
Ở
theo Luật ấy, hiểu thông cũng rành.
Phụng
hoàng vỗ cánh mây xanh,
Đem
mồi về ổ, tuân hành Sức kia.
Làm
cho sói mẹ quay về,
Khiến
người cô thế được bề ái thân.
Không
chán thối, chẳng tần ngần,
Yêu
thương tất cả đồng phần như nhau:
Nó
căn sữa mẹ đầy bầu,
Lại
còn đem nọc vào đầu răng đen.
Trong
trời rộng rãi vô biên,
Địa
cầu, tinh tú luân phiên điều hoà;
Sức
kia tàng trữ dưới xa
Bạc,
vàng, mã não, mọi tòa bửu châu.
Thường
thường định đặt cơ mầu,
Nương
chơn tùng bá, ẩn đầu rừng xanh;
Dưỡng
nuôi thảo mộc dị hình,
Phát
minh hoa, lá, ngọn ngành nhỏ to.
Giết
rồi, cứu sống lại cho,
Chẳng
qua thực hiện đắn đo Mạng trời.
Tử
và Khổ tựa thoi dài,
Ái,
Sinh là những chỉ gai dệt vào.
Sức
kia chẳng ngán chút nào,
Làm
rồi lại phá, sửa sao cho thuần.
Bàn
tay khéo léo quây quần,
Món
đồ tạo tác lần lần tinh vi.
Đó
là trước mắt thường khi,
Việc
người chẳng thấy còn hay hơn nhiều.
Tâm
tình, trí thức đủ điều,
Nghĩ
suy chủng tộc, hướng chiều quốc gia,
Thảy
tùy Pháp lý bao la,
Tuy
là chẳng hiện, nhưng mà đỡ nâng;
Chẳng
ai nghe tiếng nói năng,
Nhưng
còn phát mạnh hơn vầng bão to.
Từ
Bi là lộc ấm no,
Bạo
tàn từng khiến thảm lo mọi người.
Sức
linh, ai dám chê cười?
Tuân
hành được việc, nghịch lười bại vong.
Thưởng
ban người thiện ẩn công,
Phạt
răn kẻ ác giấu tung tích mình.
Thấy
cùng khắp, xét tình hình,
Phước
trao chánh trực, nạn dành tà tây.
Chẳng
thù hận, chẳng nới tay,
Đo
lường đúng mực, không hay lạc lầm.
Pháp
nầy chẳng hạn bao lăm,
Mai
này Nó xử, hoặc cầm về sau.
Kẻ
mưu sát ắt đứt đầu,
Quan
tòa bất chánh bị thâu quyền hành,
Dối
người, tội hại lấy mình,
Tham
lam mất của, giựt giành mất ăn.
Đó
là Lẽ Pháp (6) công bằng,
Không
ai trốn tránh hoặc ngăn được nào.
Tâm
là Từ ái dồi dào,
Quả
là An lạc, mức cao : Trọn Lành.
***
Trong
Kinh có dạy đành rành:
Đời
nay là quả của mình từ xưa:
Lỗi
quá khứ, khổ hiện giờ,
Trước
mình làm phải, nay nhờ phước đeo.
Người
ta gặt cái đã gieo,
Hãy
xem vườn ấy, mè theo với mè.
Lúa
trồng, gặt lúa há e?
U
minh, Tịch tĩnh hiểu nghe lẽ nầy.
Mạng
người sẵn định như đây,
Xưa
gieo mè, lúa, trổ nay lúa, mè;
Đời
xưa trồng cỏ độc nè,
Đời
nay gặt độc, nặng đè xót đau ;
Nếu
người tỉnh ngộ, siêng mau,
Nhổ
loài cỏ độc, trồng sâu giống lành,
Rồi
đây ruộng tốt, mùa xinh,
Mình
và bá tánh mặc tình hưởng vui.
Nếu
ai biết cội khổ nguy,
Bền
gan nhận lấy cho rồi khổ xưa.
Thi
hành Chơn lý, lòng Từ,
Không
sanh tệ hại, dối lừa, tham riêng;
Chịu
kham khổ, rất dịu hiền,
Lấy
ơn trả oán, chẳng phiền kẻ ngu.
Lần
hồi hòa nhã, ôn nhu,
Công
bình, thanh khiết, tâm tu chơn thành.
Nhổ
lên rễ Dục quấn quanh,
Làm
cho hết tríu cuộc sanh sống nầy.
Làm
xong những việc như vầy,
Mạng
chung, Đời mới ắt xây móng nền.
Nợ
nần cũ đã xóa tên,
Chỉ
còn Thiện mới, vững bền, tốt tươi.
Chẳng
cần mạng số làm người,
Xử
xong nghiệp thế, ra ngoài trần gian.
Chẳng
còn khổ cực, gian nan,
Tội
tình hết vướng, đắc An trọn bề.
Niết-Bàn,
người được nhập về.
Thường
hằng, bất diệt, ngoài lễ tồn vong.
Án
Ma-Ni Bát-Di Hồng (7)!
Giọt
sương tản mác vào lòng Biển khơi.
***
Đó là
lẽ Nghiệp (8) cao vời,
Lỗi
lầm, Phiền não phải rời khỏi tâm;
Đời
tàn lụn, dầu chẳng châm,
Hết
Sanh thì Nghiệp hết tầm hiện ra.
Chớ
nên kể đến cái Ta:
Ta
nay, Ta đã, Ta là về sau.
Lại
đừng nghĩ nhớ tới câu:
"Ta
lìa thân khác mà đầu thân ni,
Cũng
như lữ khách đó đây,
Đổi
thay chỗ trọ trong khi viễn hành."
Bao
nhiêu đời trước hợp thành,
Xây
đời hiện tại, đời sanh sau nầy;
Tạo
thân thể, cảnh nhà đây,
Như
tằm kéo kén, ngày ngày ở trong;
Sắm
thêm vật phẩm, tùy dùng,
Như
trong trứng rắn, phụ tùng răng, lưng;
Lại
như hạt giống sậy rừng,
Sa
vào đất, đá rồi bừng mọc cây.
Thân
tâm đáo lại chốn nầy,
Thọ
nhiều hạnh phúc hoặc hay khổ nàn.
Ác
tà khí thác chẳng an,
Những
phần ô trược mê man, dật dờ,
Phiêu
lưu gió, bụi, bợn nhơ,
Sớm
thì chịu lạnh, đến trưa chịu nồng.
Người
hiền gặp lúc mạng chung,
Gió
lành thổi mát, Đời trông huy hoàng.
Như
sông chảy giữa đồng hoang,
Ẩn
đây, hiện đó lại càng đẹp xinh.
Vậy
nên công đức đắc thành
Tạo
ra thời đại hòa bình, an cư.
Nhưng
cần phải có lòng Từ
Giữa
người trong xứ cũng như nước ngoài.
Có
chi trở ngại hỡi ai ?
Ấy
là ám độn gạt đời: Vô minh.
Con
người lạc nẻo đã đành,
Ngỡ
là cảnh giả là hình chánh chơn;
Chạy
theo bóng dáng chẳng sờn,
Được
rồi, ham nữa, sanh hờn, khổ, đau.
Đường
"Trung đạo", nếu muốn cầu,
Quyết
mau tiến tới để thâu Niết-bàn,
Hãy
nghe ta giảng từng ban,
Bốn
nền Diệu-đế vẹn toàn dưới đây:
***
Đế
đầu tức thị Khổ đây,
Chớ
nên mê lụy, đắm say cuộc đời.
Chỉ
là thống thiết hỡi ơi,
Não
nề, tồn tại, hòa hài tách xa.
Khổ
thay khi mới sanh ra,
Khổ
vì thất vọng, thạnh là khổ luôn;
Âm
suy khổ, bệnh khổ buồn,
Già
nua cũng khổ, chết tuôn khổ sầu.
Trọn
đời khổ, có gì đâu?
Thế
nhơn thường lại tham cầu ái ân;
Má
đào, môi thắm, vóc trơn,
Có
ngày cháy khét, chịu phần hỏa thiêu,
Chiến
công rực rỡ bao nhiêu,
Vua
tài, tướng mạnh cũng đều bỏ thây.
Thế
gian cảnh đẹp phô bày,
Chúng
sanh tranh sống lại quày giết nhau.
Trời
như ngọc tốt một bầu,
Nhân
dân đói khát, vái cầu chẳng mưa.
Hỏi
người bệnh tật dây dưa,
Hỏi
người chống gậy, răng thưa, mù lòa:
Sống
đời thú vị chăng a?
Đáp
rằng: Khen trẻ tu-oa chào đời!
***
Tập
là Diệu-đế thứ hai,
Nhơn
duyên khổ não chẳng ngoài ái tâm (9).
Căn,
trần hai thứ đụng nhằm,
Nháng
ra thành lửa mê lầm, tríu, tham.
Chẳng
qua ảnh dối, mộng xàm,
Các
người đeo riết, chẳng làm sao buông;
Giữa
là bản ngã vọng cuồng,
Chung
quanh cảnh giới như tuồng huyễn vu.
Các
người như kẻ đui mù,
Chẳng
nhìn ánh sáng nhiệm mầu, rất cao;
Các
người tai điếc hay sao,
Chẳng
nghe tiếng gió ngọt ngào trên khơi?
Miệng
câm nên chẳng đáp lời
Cùng
trang chơn thật bỏ đời phỉnh ngoa.
Vậy
nên giành giựt, tham tà,
Làm
cho mặt đất can qua diễn bày.
Bị
lầm, bao kẻ nuốt cay,
Mắt
sa giọt lệ, tâm đầy xót đau.
Vậy
sanh phiền não, oán-thù,
Ghét
ganh, tật đố, giận nhau cả đời.
Năm
nầy hung bạo máu rơi,
Năm
kia giết hại, phơi thây đầy đồng.
Chỗ
nào có lúa dòng dòng,
Tức
xen cỏ dại, rễ bông hại người. Giống
lành cam phận hổ ngươi,
Thiếu
phân, thiếu đất, tốt tươi được nào?
Tâm
lạc nẻo, độc uống vào,
Nghiệp
sanh ra nữa, khát khao lại nhiều,
Căn
(10) nương cảnh (11) ngoại mà đeo,
Làm
cho Bản-ngã mãi theo vọng lầm.
***
Đế
ba, Diệt khổ thân tâm,
Thắng
lòng Tự ái, tình thâm với đời;
Rễ
phiền não, bứng rã rời,
Giữ
không chấn động ở nơi lòng mình.
Tình
yêu chuyển biến tốt xinh,
Con
người tự chủ, cao vinh hơn thần;
Trở
nên phú túc vô ngần,
Nhờ
ơn bố thí, tu thân, khuyên lành;
Những
công của ấy theo mình,
Sống
thì giữ lấy, thác đành đem theo.
Bấy
giờ khổ não ắt tiêu,
Tử,
sanh phải dứt, đèn treo hết dầu!
Nợ
xưa trút sạch làu làu,
Sổ
nầy trắng trẻo, người thâu Phước lành.
***
Thứ
tư, Đạo đế giải rành,
Con
đường bằng phẳng, thinh thinh hầu kề.
Mọi
người có thể theo về,
Noi
đường Bát-Chánh đắc bề Lạc, An.
Xưa
nay, tu sĩ muôn ngàn,
Đã
từng tới đỉnh đầy tràn tuyết, mây.
Triều
non chỗ dịu, chỗ gay,
Ai
lên thì ắt có ngày tới nơi.
Bấy
giờ trên đỉnh tót vời,
Trông
xa thấy một cảnh trời khác xưa.
Những
người dõng lực có thừa,
Lướt
đường thẳng, tắt lại vừa cheo leo.
Những
ai yếu sức cũng trèo.
Nghỉ
chân nhiều chặng và theo đường dài.
Đó
là Bát-Chánh-Đạo khai,
Đưa
về an tĩnh, dốc, lài khác nhau;
Đầu
non tuyết phủ trắng phau,
Yếu
thì đến chậm, dạn mau tới miền.
***
Noi theo
Chánh Kiến đầu tiên,
Pháp
(12) lành nên giữ, Nghiệp (13) hiền khá tuân;
Do
Nhơn Quả (14) tạo hiện thân,
Hãy
lo kiềm chế sáu phần giác quan.
Chánh
Tư duy, biết xét bàn,
Thương
người xót vật, lo toan hiền lành,
Chẳng
tham, chẳng giận, chẳng ganh.
Dường
như gió mát, đời mình nhẹ trôi.
Thứ
ba là Chánh Ngữ rồi,
Giữ
mồm như lính đứng ngồi Ngọ môn;
Nói
lời thành thật, ôn tồn,
Cũng
như chầu bực quý tôn vua hiền .
Bốn
là Chánh Nghiệp tiếp liền,
Lỗi
lầm giảm bớt, phước điền cao thâm;
Việc
làm phát lộ từ tâm,
Như
trong hạt chuỗi thấy ngầm sợi dây.
Lại
còn bốn nẻo vinh thay,
Muốn
noi thì phải rảnh tay việc trần.
Chánh
Mạng với Chánh Tinh-cần (15),
Chánh-Niệm,
Chánh-Định đủ phần tám ban,
Ớ
hồn yếu cánh chớ toan
Bay
lên mặt nhựt muôn ngàn cao xa!
Ở
đây, không khí dịu hòa,
Vật
dùng quen thuộc vốn là không nguy.
Riêng
nhà dõng lực khó bì,
Tự
mình có thể vượt đi xa đường.
Thương
con mến vợ đạo thường,
Đó
là việc tốt chẳng phường hại chi.
Bạn
bè có lại có đi,
Lâu
lâu giải trí vậy thì cũng nên.
Của
tiền giúp kẻ khóc rên,
Ở
ăn hiền hậu, hưởng bền phước ân.
Lo
lo, sợ sợ, ngại ngần,
Tuy
là sái quấy, tinh thần vẫn quen.
Nếu
cần, hãy rán bòn chen,
Leo
thang từng nấc, tập rèn nết na.
Tháng
ngày tiến hóa dần dà,
Trước
nương hữu tướng, kế qua vô hình.
Hạ,
Trung rồi tới Thượng hành,
Tùy
theo căn tánh của mình mà lên,
Như
vầy, dễ đạt mức trên,
Tội
mòn, tình giảm, nhập đền Thế-tôn.
***
Sơ-Quả
(16) đắc, Tứ đế ôn,
Tu
hành Bát Chánh, Pháp môn Niết-bàn.
Kế
thâu Nhị-Quả (17), tâm an,
Không
nghi Chánh pháp, dị đoan dẹp trừ ;
Chẳng
mê sách vở, ni sư,
Còn
sanh một thuở, nhập ư Niết-bàn.
Quả
Ba (18) cao trổi khó bàu,
Tinh
thần oai mãnh lại hoàn tịnh thanh;
Từ
tâm yêu khắp chúng sanh,
Luân
hồi tái thế hẳn bành cáo chung,
Quả
Tư, La hán viên dung,
Của
hàng Thánh giả Lục thông, Phật Đà.
Lần
hồi Bốn Quả trải qua,
Cuối
cùng hành giả lìa xa Mười Lầm :
Kiến
thân, thủ giới, nghi tâm,
Giận
hờn, ái luyến, tình thâm dục trần,
Ngưỡng
mong cõi Sắc cao hơn,
Hoặc
Tham vô sắc, kiêu lờn, rối ren,
Vô
minh lầm lạc từng quen,
Sau
cùng dứt được, dự chen Niết bàn,
Nương
minh đảnh tuyết Thái san,
Ngó
lên vô tận một màn xanh xanh.
Thần
tiên thấp, muốn như mình,
Tang
thương Tam giới chẳng chinh tấc lòng.
Tử
sanh, mình hết vướng vòng,
Nghiệp
không tạo tác nhà phòng làm chi.
Chẳng
cầu, nhưng có đủ đầy,
Tiêu
tan Bản ngã, hòa vầy Hư không.
Niết
bàn chẳng phải là Không,
Cũng
không phải có, khó mong hiểu tường;
Đó
là nguồn sáng khôn lường,
Phước
linh vượt khỏi thế thường, thời gian.
Hãy
vào Cửa đạo vui an,
Càng
nhiều sân hận, càng lan khổ hình.
Ốm
đau gây bởi dục tình,
Giác
quan là bọn gạt mình vậy thôi.
Hãy
vào Cửa đạo cho rồi, Tình
yêu, sở thích bỏ trôi chả cần.
Hãy
vào Cửa đạo vững chân,
Suối
lành, nước tịnh thoả phần khát khao.
Muôn
hoa trường thọ ngạt-ngào,
Nở
dài theo lộ, đón chào khách tu.
Canh
tàn khắc lụn như ru,
Gởi
thân vào Đạo, xuân thu thanh-nhàn!
Pháp
hơn vàng ngọc thế-gian,
Diệu
hơn mật ngọt, vượt ngàn cuộc vui.
***
Tu
hành muốn chẳng thối lui,
Hãy
nghe Năm giới đầu đuôi cho rành:
Lòng
thương chẳng giết mạng sanh,
Vật
đương tiến hóa thì mình đỡ nâng.
Khi
cho, khi nhận tùy ưng,
Của
tiền phi nghĩa thì đừng đoạt thâu.
Không
láo xược, chẳng phao vu,
Do
lòng trong sạch nói câu chơn thành.
Giữ
gìn thân tỉnh, tâm minh,
Rượu
nồng chớ uống, đồ tanh chớ cầm.
Tránh
điều hoa nguyệt tà dâm,
Ra
vào nghiêm chỉnh, ngồi nằm đoan trang.
***
Phật
bèn giảng dạy Luân thường:
Mẹ
cha, con cái, lân bàng, anh em.
Những
ai còn bị buộc kèm,
Thê
thằng tử phược lèm nhèm chẳng ra;
Những
ai chưa lướt cao xa,
Hãy
làm phước thiện, hiền hòa, tu thân;
Trên
đường Bát chánh dò lần,
Sống
cho trong sạch, nghĩa, nhân, khiêm, nhường;
Chúng
sanh lên xuống Sáu đường,
Mình
thương tất cả như thương lấy mình.
Việc
chi tồi tệ hiện hình,
Đó
là kết quả tội tình buổi xưa;
Việc
chi tốt đẹp chúng ưa,
Do
nhơn thiện phước ban sơ tạo thành.
Nhờ
công thứ tự tu hành,
Thoát
ly bản ngã, đức lành độ tha.
Chuyển
sanh, hưởng phước thêm ra,
Dự
hàng Bất thối chẳng xa Bồ đề.
Phật
bèn thuật chuyện tu tề:
Thế
Tôn lúc trước ngự về Trúc lâm,
Nước
Ma-kiệt, chốn phúc âm,
Kinh-đô
Vương-xá, trung tâm Đạo mình ;
Một
hôm, nhằm lúc bình minh,
Dạo
chơi gặp một thư sinh con nhà.
Thi-Ca-La-Việt
tên là,
Bà-la-Môn
chủng, nết-na tu hành.
Gội
đầu, rửa mặt, kỳ mình,
Bước
ra khỏi nước, kính thành Sáu phương :
Đông,
Tây, Nam, Bắc hướng thường,
Phương
Trên, Phương Dưới cũng đương lạy quỳ,
Phật
rằng: "Lễ bái việc chi ? "
Bạch
Ngài : "Tiên tổ dạy thì phải vâng ;
Ánh
trời buổi sáng vừa hừng,
Trước
khi làm lụng, lạy mừng dưới, trên;
Cùng
là lễ kính bốn bên,
Cầu
xa tai ách, phước bền gia trung."
Thế
Tôn gạn đục lòng trong:
"Thôi
đừng rảy gạo khắp cùng sáu phương.
Hãy
đem tư tưởng hiền lương
Với
hành động thiện, khéo lường phổ xa:
Đông
phương là mẹ với cha,
Hào
quang từ đó phát ra thế trần.
Nam
phương thầy dạy ân cần,
Mình
theo học tập hưởng phần phước son.
Tây
phương là vợ với con,
Gia
đình êm thấm, cơm ngon buổi chiều.
Bắc
phương là bạn mến yêu, Đồng
bào, đồng loại dắt dìu với nhau.
Hạ
phương tức kẻ tớ hầu,
Mình
nên đùm bọc, bảo câu ngọt ngào.
Thượng
phương, biểu hiện hùng hào,
Thánh
hiền, đạo đức, tiên cao, linh thần.
Sáu
phương kính, phận sự cần,
Thi
hành được vậy, phước gần họa xa (19)."
***
Đó là
khuyên kẻ tại gia;
Với
hàng Tăng chúng, Phật đà thuyết cao.
Dạy
cho Thập giới (21) thanh tao,
Tam-môn
(22), Tam trí (23), khiến vào Lục thông (24),
Lục-ba-la
mật (25) gắng công,
Dạy
luôn Bát-Định (26) thoát vòng lao luy.
Trước
là dạy phép Tam Quy (27)
Sống
nơi tịnh thất, an di, thanh bần.
Cơm
rau, nước mát là cần,
Tam
y, bình bát đủ phần nghiêm trang.
Tăng
già giáo hội vinh vang,
Tiếp
truyền độ thế, áo vàng cà sa.
***
Trọn
đêm Phật ngự Pháp tòa,
Chẳng
ai buồn ngủ, nghe và thích ưa.
Thế
Tôn thuyết diễn mãn giờ,
Đức
vua lễ bái, rồi thưa mấy lời :
"Từ
bi nhờ lượng của Ngài,
Nhận
tôi đệ tử vào nơi Hội lành."
Da-Du
công chúa kính trình:
"Xin
truyền Pháp Bảo con mình Hầu-La" (28)
Ba
người (29) nhập Đạo Phật-đà,
Pháp
môn giải thoát cho nhà tĩnh tu.
Đến
đây xin phép ngừng câu,
Tôi
người ngưỡng mộ đức mầu Thích Ca,
Ngài
thương tất cả chúng ta,
Tiếc
tôi biết ít, nói ra kém bề.
***
Kể từ
thành Đạo Bồ đề,
Bốn
mươi chín tuế chợ quê giảng truyền,
Thuyết
bằng ngôn ngữ các miền,
Chỉ
cho mọi lối dứt phiền, đắc an,
Ánh
minh Ấn Độ rọi lan,
Á
châu rồi lại khắp tràn Năm châu.
Gió
lành bủa cả hoàn cầu,
Sức
linh Phước huệ đổi sầu hóa vui.
Trong
Kinh có chép đủ hồi,
Thị
thành, tinh xá, Phật lui tới thường;
Các
vua ghi tích cúng dường,
Khắc
trên hòn đá, nẻo đường, động thanh,
Đến
khi sự nghiệp hoàn thành,
Như
lai nhập diệt, pháp lành còn soi.
Đạo
nầy, vô số người noi,
Niết
Bàn mục đích, nhắm coi mà về.
Phật
Đà oai đức cao xuê,
Dung
tha đệ tử vụng về câu văn!
Trí
phàm khôn độ thánh căn,
Lời
thơ yếu ớt khó phăng Lòng Từ!
Phật
là đèn sáng, Đạo sư (30),
Qui-y
với Phật, dứt trừ tối tăm.
Pháp
Ngài, Đạo lý thậm thâm,
Qui
y với Pháp là nhằm lẽ hay.
Tăng
là trong sạch hằng ngày,
Qui
y Tăng chúng đức dày giúp nên.
Sương
ngời trên cánh hoa sen,
Trông
vào vầng nhựt lộ lên, chiếu cùng.
Án
Ma-ni Bát-di hồng!
Bình-minh
lố thấy, vầng hồng sáng trưng.
Giọt
sương như ngọc chiếu bừng,
Tản
vào Biển rộng, lâng lâng, vô cùng.
Dịch
xong năm 1961
Đoàn
Trung Còn
Chú
Thích
(1)
Cô-há-ná (Kohâna).
(2)
Tuyết-sơn, dịch nghĩa chữ Hy-mã-lạp-nhã (Himalaya).
(3)
Ca-tỳ-la-vệ (Kapilavastou): Kinh-đô xứ vua Tịnh-Phạn, Thái-tử
Thích-Ca sanh trưởng ở đó, lập gia đình ở đó, nửa đêm
bỏ thành mà xuất gia. Sau khi thành Đạo, Ngài trở về thành
ấy mà giáo hóa vua cha , vợ cũ, quan dân.
(4)
Án A-Di-Đà-Dà (Om Amitaya): câu chơn-ngôn có sức linh thủ
hộ người niệm.
(5)
Bánh xe luân chuyển ấy do sự Đấu tranh và Sức lực thúc
đẩy nó quay mãi mà không ai ngăn cản nổi, không ai làm xê
dịch nổi.
(6)
Pháp, Đạt ma (Dharma).
(7)
Âm theo Phạn: Om Mani Padmé, Om!
(8)
Nghiệp ; Phạn: Karma ; Nghiệp hợp bởi hai phần: Nhơn (Nghiệp-nhơn)
và Quả (Nghiệp-quả) thiện hoặc ác.
(9)
Ái, tức Ái-dục ; Phạn: Trishna.
(10)
Trong là sáu căn ; (11) ngoài là sáu cảnh (sáu trần).
(12)
Pháp (Dharma).
(13)
Nghiệp (Karma).
(14)
Cái nghiệp (Karma) hợp lại bởi hai phần: Nhơn tức nghiệp
nhơn , Quả, tức Nghiệp Quả.
(15)
Chánh Tinh cần, tức Chánh Tinh tấn.
(16)
Sơ Quả: Phạn: Tu-đà-hoàn (Sotapatti).
(17)
Nhị-Quả: Quả thứ nhì ; Phạn: Tư-đà-hàm (Sakadagami).
(18)
Quả thứ ba, Phạn: A-na-hàm (Anâgâmi).
(19)
Nghiệp, Phạn: Karma.
(20)
Đoạn trên đây trích ở Thi-Ca-La-Việt Kinh ; Kinh nầy tôi
có dịch, xuất bản chung với quyển Na-Tiên Tỳ-Kheo kinh.
(21)
Thập Giới (Phạn : Dasa-sila) : Mười Giới cấm. 1) Chẳng giết
mạng sống, 2) Chẳng trộm cắp, 3) Chẳng dâm dục, 4) Chẳng
nói bậy, 5) Chẳng uống rượu, 6) Chẳng sửa tóc đẹp, hương
tốt thoa mình, 7) Chẳng đóng vai trò múa hát, cũng chẳng tới
xem nghe, 8) Chẳng được ngồi trên giường lớn cao rộng,
9) Chẳng được ăn quá ngọ, 10) Chẳng được chứa tiền
bạc, vàng, đồ quí.
(22)
Tam môn, tức Tam giải thoát môn: Không, Vô-tướng, Vô-tác
(Vô nguyện).
(23)
Tam trí: Thinh văn Trí, Duyên giác Trí, Phật Trí.
(24)
Lục thông: Thiên nhãn thông, Thiên nhĩ thông, Tha tâm thông,
Thần túc thông, Túc mạng thông, Lậu tận thông.
(25)
Lục Ba-la-mật: Bố thí, Trì Giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Thiền
định, Trí huệ. Sáu đại hạnh của Bồ tát tu để mau thành
Phật.
(26)
Bát Định: 1) Sơ Thiền định, 2) Đệ nhị Thiền-định, 3) Đệ tam Thiền định, 4) Đệ tứ Thiền định, 5) Không có
vô biên xứ định 6) Thức vô-biên xứ Định, 7) Vô sở hữu
xứ Định, 8) Phi tưởng phi tưởng xứ Định.
(27)
Tam quy: Qui y Phật, Qui y Pháp, Qui y Tăng.
(28)
Hầu-La tức La-hầu La (Rahoula) con trai của Thái-tử Tất-Đạt-Đa
và bà Da-Du-đà-la.
(29)
Ba người: Vua cha Tịnh-phạn, công chúa Da-Du vợ cũ của Thái-tử,
La-hầu-La con của Thái-tử và Công-chúa.
|
A
broad mead spreads by swift Kohâna's bank
At
Nagara; five days shall bring a man
In
ox-wain thither from Benares' shrines
Eastward
and northward journeying. The horns
Of
white Himâla look upon the place,
Which
all the year is glad with blooms and girt
By
groves made green from that bright streamlet's wave.
Soft
are its slopes and cool its fragrant shades,
And
holy all the spirit of the spot
Unto
this time: the breath of eve comes hushed
Over
the tangled thickets, and high heaps
Of
carved red stones cloven by root and stem
Of
creeping fig, and clad with waving veil
Of
leaf and grass. The still snake glistens forth
From
crumbled work of lac and cedar-beams
To
coil his folds there on deep-graven slabs;
The
lizard dwells and darts o'er painted floors
Where
Kings have paced; the grey fox litters safe
Under
the broken thrones; only the peaks,
And
stream, and sloping lawns, and gentle air
Abide
unchanged. All else, like all fair shows
Of
life, are fled -- for this is where it stood,
The
city of Suddhôdana, the hill
Whereon,
upon an eve of gold and blue At
sinking sun Lord Buddha set himself To
teach the Law in hearing of his own.
Lo!
ye shall read it in the Sacred Books
How,
being met in that glad pleasaunce-place --
A
garden in old days with hanging walks,
Fountains,
and tanks, and rose-banked terraces
Girdled
by gay pavilions and the sweep
Of
stately palace-fronts -- the Master sate
Eminent,
worshipped, all the earnest throng
Catching
the opening of his lips to learn
That
wisdom which hath made our Asia mild;
Whereto
four hundred crores of living souls
Witness
this day. Upon the King's right hand
He
sate, and round were ranged the Sâkya Lords
Ananda,
Devadatta -- all the Court.
Behind
stood Seriyut and Mugallan, chiefs
Of
the calm brethren in the yellow garb,
A
goodly company. Between his knees
Rahula
smiled with wondering childish eyes
Bent
on the awful face, while at his feet
Sate
sweet Yasôdhara, her heartaches gone,
Foreseeing
that fair love which doth not feed
On
fleeting sense, that life which knows no age,
That
blessed last of deaths when Death is dead,
His
victory and hers. Wherefore she laid
Her
hand upon his hands, folding around
Her
silver shoulder-cloth his yellow robe,
Nearest
in all the world to him whose words
The
Three Worlds waited for. I cannot tell
A
small part of the splendid lore which broke
From
Buddha's lips: I am a late-come scribe
Who
love the Master and his love of men,
And
tell this legend, knowing he was wise,
But
have not wit to speak beyond the books
And
time hath blurred their script and ancient sense,
Which
once was new and mighty, moving all.
A
little of that large discourse I know
Which
Buddha spake on the soft Indian eve.
Also
I know it writ that they who heard
Were
more -- lakhs more -- crores more -- than could be seen,
For
all the Devas and the Dead thronged there,
Till
Heaven was emptied to the seventh zone
And
uttermost dark Hells opened their bars
Also
the daylight lingered past its time
In
rose-leaf radiance on the watching peaks,
So
that it seemed Night listened in the glens
And
Noon upon the mountains; yea! they write,
The
evening stood between them like some maid
Celestial,
love-struck, rapt; the smooth-rolled clouds
Her
braided hair; the studded stars the pearls
And
diamonds of her coronal; the moon
Her
forehead-jewel, and the deepening dark
Her
woven garments. 'Twas her close-held breath
Which
came in scented sighs across the lawns
While
our Lord taught, and, while he taught, who heard --
Though
he were stranger in the land, or slave,
High
caste or low, come of the Aryan blood,
Or
Mlech or Jungle-dweller -- seemed to hear
What
tongue his fellows talked. Nay, outside those
Who
crowded by the river, great and small, The
birds and beasts and creeping things -- 'tis writ --
Had
sense of Buddha's vast embracing love
And
took the promise of his piteous speech;
So
that their lives -- prisoned in shape of ape,
Tiger,
or deer, shagged bear, jackal, or wolf,
Foul-feeding
kite, pearled dove, or peacock gemmed.
Squat
toad, or speckled serpent, lizard, bat;
Yea,
or of fish fanning the river-waves --
Touched
meekly at the skirts of brotherhood
With
man who hath less innocence than these;
And
in mute gladness knew their bondage broke
Whilst
Buddha spake these things before the King: --
Om,
AMITAYA! measure not with words
Th'
Immeasurable: nor sink the string of thought
Into
the Fathomless. Who asks doth err,
Who
answers, errs. Say nought! The
Books teach Darkness was, at first of all,
And
Brahm, sole meditating in that Night:
Look
not for Brahm and the Beginning there!
Nor
him, nor any light
Shall
any gazer see with mortal eyes,
Or
any searcher know by mortal mind,
Veil
after veil will lift -- but there must be
Veil
upon veil behind.
Stars
sweep and question not. This is enough
That
life and death and joy and woe abide;
And
cause and sequence, and the course of time,
And
Being's ceaseless tide,
Which,
ever-changing, runs, linked like a river
By
ripples following ripples, fast or slow --
The
same yet not the same -- from far-off fountain
To
where its waters flow
Into
the seas. These, steaming to the Sun,
Give
the lost wavelets back in cloudy fleece
To
trickle down the hills, and glide again;
Having
no pause or peace.
This
is enough to know, the phantasms are;
The
Heavens, Earths, Worlds, and changes changing them
A
mighty whirling wheel of strife and stress
Which
none can stay or stem.
Pray
not! the Darkness will not brighten! Ask
Nought
from the Silence, for it cannot speak!
Vex
not your mournful minds with pious pains! Ah!
Brothers, Sisters! seek
Nought
from the helpless gods by gift and hymn,
Nor
bribe with blood, nor feed with fruit and cakes;
Within
yourselves deliverance must be sought;
Each
man his prison makes.
Each
hath such lordship as the loftiest ones;
Nay,
for with Powers above, around, below,
As
with all flesh and whatsoever lives,
Act
maketh joy and woe.
What
hath been bringeth what shall be, and is, Worse
-- better -- last for first and first for last; The
Angels in the Heavens of Gladness reap Fruits
of a holy past.
The
devils in the underworlds wear out
Deeds
that were wicked in an age gone by.
Nothing
endures: fair virtues waste with time,
Foul
sins grow purged thereby.
Who
toiled a slave may come anew a Prince
For
gentle worthiness and merit won;
Who
ruled a King may wander earth in rags
For
things done and undone.
Higher
than Indra's ye may lift your lot,
And
sink it lower than the worm or gnat;
The
end of many myriad lives is this,
The
end of myriads that.
Only,
while turns this wheel invisible,
No
pause, no peace, no staying-place can be;
Who
mounts will fall, who falls may mount; the spokes
Go
round unceasingly!
* *
* *
If
ye lay bound upon the wheel of change,
And
no way were of breaking from the chain,
The
Heart of boundless Being is a curse,
The
Soul of Things fell Pain. Ye
are not bound! the Soul of Things is sweet,
The
Heart of Being is celestial rest;
Stronger
than woe is will: that which was Good
Doth
pass to Better -- Best.
I,
Buddh, who wept with all my brothers' tears,
Whose
heart was broken by a whole world's woe,
Laugh
and am glad, for there is Liberty!
Ho!
ye who suffer! know
Ye
suffer from yourselves. None else compels,
None
other holds you that ye live and die,
And
whirl upon the wheel, and hug and kiss
Its
spokes of agony,
Its
tire of tears, its nave of nothingness.
Behold,
I show you Truth! Lower than hell,
Higher
than heaven, outside the utmost stars,
Farther
than Brahm doth dwell,
Before
beginning, and without an end,
As
space eternal and as surety sure,
Is
fixed a Power divine which moves to good,
Only
its laws endure.
This
is its touch upon the blossomed rose,
The
fashion of its hand shaped lotus-leaves;
In
dark soil and the silence of the seeds
The
robe of Spring it weaves;
That
is its painting on the glorious clouds,
And
these its emeralds on the peacock's train;
It
hath its stations in the stars; its slaves
In
lightning, wind, and rain.
Out
of the dark it wrought the heart of man,
Out
of dull shells the pheasant's pencilled neck;
Ever
at toil, it brings to loveliness
All
ancient wrath and wreck.
The
grey eggs in the golden sun-bird's nest
Its
treasures are, the bees' six-sided cell
Its
honey-pot; the ant wots of its ways,
The
white doves know them well.
It
spreadeth forth for flight the eagle's wings
What
time she beareth home her prey; it sends
The
she-wolf to her cubs; for unloved things
It
findeth food and friends.
It
is not marred nor stayed in any use,
All
liketh it; the sweet white milk it brings
To
mothers' breasts; it brings the white drops, too,
Wherewith
the young snake stings.
The
ordered music of the marching orbs
It
makes in viewless canopy of sky;
In
deep abyss of earth it hides up gold,
Sards,
sapphires, lazuli.
Ever
and ever bringing secrets forth,
It
sitteth in the green of forest-glades
Nursing
strange seedlings at the cedar's root,
Devising
leaves, blooms, blades.
It
slayeth and it saveth, nowise moved
Except
unto the working out of doom;
Its
threads are Love and Life; and Death and Pain
The
shuttles of its loom.
It
maketh and unmaketh, mending all;
What
it hath wrought is better than hath been;
Slow
grows the splendid pattern that it plans
Its
wistful hands between.
This
is its work upon the things ye see,
The
unseen things are more; men's hearts and minds,
The
thoughts of peoples and their ways and wills,
Those,
too, the great Law binds.
Unseen
it helpeth ye with faithful hands,
Unheard
it speaketh stronger than the storm.
Pity
and Love are man's because long stress
Moulded
blind mass to form.
It
will not be contemned of any one;
Who
thwarts it loses, and who serves it gains;
The
hidden good it pays with peace and bliss,
The
hidden ill with pains.
It
seeth everywhere and marketh all:
Do
right -- it recompenseth! do one wrong --
The
equal retribution must be made,
Though
DHARMA tarry long.
It
knows not wrath nor pardon; utter-true
Its
measures mete, its faultless balance weighs;
Times
are as nought, to-morrow it will judge,
Or
after many days.
By
this the slayer's knife did stab himself;
The
unjust judge hath lost his own defender;
The
false tongue dooms its lie; the creeping thief
And
spoiler rob, to render.
Such
is the Law which moves to righteousness,
Which
none at last can turn aside or stay;
The
heart of it is Love, the end of it
Is
Peace and Consummation sweet. Obey!
* *
* *
The
Books say well, my Brothers! each man's life
The
outcome of his former living is;
The
bygone wrongs bring forth sorrows and woes
The
bygone right breeds bliss.
That
which ye sow ye reap. See yonder fields!
The
sesamum was sesamum, the corn
Was
corn. The Silence and the Darkness knew!
So
is a man's fate born.
He
cometh, reaper of the things he sowed,
Sesamum,
corn, so much cast in past birth;
And
so much weed and poison-stuff, which mar
Him
and the aching earth.
If
he shall labor rightly, rooting these,
And
planting wholesome seedlings where they grew,
Fruitful
and fair and clean the ground shall be,
And
rich the harvest due.
If
he who liveth, learning whence woe springs,
Endureth
patiently, striving to pay
His
utmost debt for ancient evils done
In
Love and Truth alway;
If
making none to lack, he throughly purge
The
lie and lust of self forth from his blood;
Suffering
all meekly, rendering for offence
Nothing
but grace and good:
If
he shall day by day dwell merciful,
Holy
and just and kind and true; and rend
Desire
from where it clings with bleeding roots,
Till
love of life have end:
He
-- dying -- leaveth as the sum of him
A
life-count closed, whose ills are dead and quit,
Whose
good is quick and mighty, far and near,
So
that fruits follow it.
No
need hath such to live as ye name life;
That
which began in him when he began
Is
finished: he hath wrought the purpose through
Of
what did make him Man.
Never
shall yearnings torture him, nor sins
Stain
him, nor ache of earthly joys and woes
Invade
his safe eternal peace; nor deaths
And
lives recur. He goes
Unto
NIRVANA. He is one with Life
Yet
lives not. He is blest, ceasing to be.
OM,
MANI PADME, OM! the Dewdrop slips
Into
the shining sea!
* *
* *
This
is the doctrine of the KARMA. Learn!
Only
when all the dross of sin is quit,
Only
when life dies like a white flame spent
Death
dies along with it.
Say
not "I am," "I was," or "I shall be,"
Think
not ye pass from house to house of flesh
Like
travellers who remember and forget,
Ill-lodged
or well-lodged. Fresh
Issues
upon the Universe that sum
Which
is the lattermost of lives. It makes
Its
habitation as the worm spins silk
And
dwells therein. It takes
Function
and substance as the snake's egg hatched
Takes
scale and fang; as feathered reed-seeds fly
O'er
rock and loam and sand, until they find
Their
marsh and multiply.
Also
it issues forth to help or hurt.
When
Death the bitter murderer doth smite,
Red
roams the unpurged fragment of him, driven
On
wings of plague and blight.
But
when the mild and just die, sweet airs breathe;
The
world grows richer, as if desert-stream
Should
sink away to sparkle up again
Purer,
with broader gleam.
So
merit won winneth the happier age
Which
by demerit halteth short of end;
Yet
must this Law of Love reign King of all
Before
the Kalpas end.
What
lets? -- Brothers! the Darkness lets! which breeds
Ignorance,
mazed whereby ye take these shows
For
true, and thirst to have, and, having, cling
To
lusts which work you woes.
Ye
that will tread the Middle Road, whose course
Bright
Reason traces and soft Quiet smoothes;
****
Ye
who will take the high Nirvana-way
List
the Four Noble Truths.
The
First Truth is of Sorrow. Be not mocked!
Life
which ye prize is long-drawn agony:
Only
its pains abide; its pleasures are
As
birds which light and fly.
Ache
of the birth, ache of the helpless days,
Ache
of hot youth and ache of manhood's prime;
Ache
of the chill grey years and choking death,
These
fill your piteous time.
Sweet
is fond Love, but funeral-flames must kiss
The
breasts which pillow and the lips which cling;
Gallant
is warlike Might, but vultures pick
The
joints of chief and King.
Beauteous
is Earth, but all its forest-broods
Plot
mutual slaughter, hungering to live;
Of
sapphire are the skies, but when men cry
Famished,
no drops they give.
Ask
of the sick, the mourners, ask of him
Who
tottereth on his staff, lone and forlorn, "Liketh
thee life?" -- these say the babe is wise That
weepeth, being born.
****
The
Second Truth is Sorrow's Cause. What grief
Springs
of itself and springs not of Desire?
Senses
and things perceived mingle and light
Passion's
quick spark of fire:
So
flameth Trishna, lust and thirst of things.
Eager
ye cleave to shadows, dote on dreams;
A
false Self in the midst ye plant, and make
A
world around which seems;
Blind
to the height beyond, deaf to the sound
Of
sweet airs breathed from far past Indra's sky;
Dumb
to the summons of the true life kept
For
him who false puts by.
So
grow the strifes and lusts which make earth's war,
So
grieve poor cheated hearts and flow salt tears;
So
wax the passions, envies, angers, hates;
So
years chase blood-stained years
With
wild red feet. So, where the grain should grow,
Spreads
the birân-weed with its evil root
And
poisonous blossoms; hardly good seeds find
Soil
where to fall and shoot;
And
drugged with poisonous drink the soul departs,
And
fierce with thirst to drink Karma returns;
Sense-struck
again the sodden self begins,
And
new deceits it earns.
****
The
Third is Sorrow's Ceasing. This is peace
To
conquer love of self and lust of life,
To
tear deep-rooted passion from the breast,
To
still the inward strife;
For
love to clasp Eternal Beauty close;
For
glory to be Lord of self, for pleasure
To
live beyond the gods; for countless wealth
To
lay up lasting treasure
Of
perfect service rendered, duties done
In
charity, soft speech, and stainless days:
These
riches shall not fade away in life,
Nor
any death dispraise.
Then
Sorrow ends, for Life and Death have ceased;
How
should lamps flicker when their oil is spent?
The
old sad count is clear, the new is clean;
Thus
hath a man content.
****
The
Fourth Truth is The Way. It openeth wide,
Plain
for all feet to tread, easy and near,
The
Noble Eightfold Path; it goeth straight
To
peace and refuge. Hear!
Manifold
tracks lead to yon sister-peaks
Around
whose snows the gilded clouds are curled;
By
steep or gentle slopes the climber comes
Where
breaks that other world.
Strong
limbs may dare the rugged road which storms,
Soaring
and perilous, the mountain's breast;
The
weak must wind from slower ledge to ledge
With
many a place of rest.
So
is the Eightfold Path which brings to peace;
By
lower or by upper heights it goes.
The
firm soul hastes, the feeble tarries. All
Will
reach the sunlit snows.
The
First good Level is Right Doctrine. Walk
In
fear of Dharma, shunning all offence;
In
heed of Karma, which doth make man's fate;
In
lordship over sense.
The
Second is Right Purpose. Have good-will
To
all that lives, letting unkindness die
And
greed and wrath; so that your lives be made
Like
soft airs passing by.
The
Third is Right Discourse. Govern the lips
As
they were palace-doors, the King within;
Tranquil
and fair and courteous be all words
Which
from that presence win.
The
Fourth is Right Behavior. Let each act
Assoil
a fault or help a merit grow:
Like
threads of silver seen through crystal beads
Let
love through good deeds show.
Four
higher roadways be. Only those feet
May
tread them which have done with earthly things;
Right
Purity, Right Thought, Right Loneliness,
Right
Rapture. Spread no wings
For
sunward flight, thou soul with unplumed vans!
Sweet
is the lower air and safe, and known
The
homely levels: only strong ones leave
The
nest each makes his own.
Dear
is the love, I know, of Wife and Child;
Pleasant
the friends and pastimes of your years;
Fruitful
of good Life's gentle charities;
False,
though firm-set, its fears.
Live
-- ye who must -- such lives as live on these
Make
golden stair-ways of your weakness; rise
By
daily sojourn with those phantasies
To
lovelier verities.
So
shall ye pass to clearer heights and find
Easier
ascents and lighter loads of sins,
And
larger will to burst the bonds of sense,
Entering
the Path. Who wins
To
such commencement hath the First Stage touched;
He
knows the Noble Truths, the Eightfold Road;
By
few or many steps such shall attain
NIRVANA's
blest abode.
Who
standeth at the Second Stage, made free
From
doubts, delusions, and the inward strife,
Lord
of all lusts, quit of the priests and books,
Shall
live but one more life.
Yet
onward lies the Third Stage: purged and pure
Hath
grown the stately spirit here, hath risen
To
love all living things in perfect peace.
His
life at end, life's prison
Is
broken. Nay, there are who surely pass
Living
and visible to utmost goal
By
Fourth Stage of the Holy ones -- the Buddhs --
And
they of stainless soul.
Lo!
like fierce foes slain by some warrior,
Ten
sins along these Stages lie in dust,
The
Love of Self, False Faith, and Doubt are three,
Two
more, Hatred and Lust.
Who
of these Five is conqueror hath trod
Three
stages out of Four: yet there abide
The
Love of Life on earth, Desire for Heaven,
Self-Praise,
Error, and Pride.
As
one who stands on yonder snowy horn
Having
nought o'er him but the boundless blue,
So,
these sins being slain, the man is come
NIRVANA'S
verge unto.
Him
the Gods envy from their lower seats;
Him
the Three Worlds in ruin should not shake;
All
life is lived for him, all deaths are dead;
Karma
will no more make
New
houses. Seeking nothing, he gains all;
Foregoing
self, the Universe grows "I":
If
any teach NIRVANA is to cease,
Say
unto such they lie.
If
any teach NIRVANA is to live,
Say
unto such they err; not knowing this,
Nor
what light shines beyond their broken lamps, Nor
lifeless, timeless bliss.
Enter
the Path! There is no grief like Hate! No
pains like passions, no deceit like sense! Enter
the Path far hath he gone whose foot Treads
down one fond offence.
Enter
the Path! There spring the healing streams
Quenching
all thirst! there bloom th' immortal flowers
Carpeting
all the way with joy! there throng
Swiftest
and sweetest hours!
* *
* *
More
is the treasure of the Law than gems;
Sweeter
than comb its sweetness; its delights
Delightful
past compare. Thereby to live
Hear
the Five Rules aright: --
Kill
not -- for Pity's sake -- and lest ye slay
The
meanest thing upon its upward way.
Give
freely and receive, but take from none
By
greed, or force or fraud, what is his own.
Bear
not false witness, slander not, nor lie;
Truth
is the speech of inward purity.
Shun
drugs and drinks which work the wit abuse;
Clear
minds, clean bodies, need no Soma juice.
Touch
not thy neighbor's wife, neither commit
Sins
of the flesh unlawful and unfit.
These
words the Master spake of duties due
To
father, mother, children, fellows, friends;
Teaching
how such as may not swiftly break
The
clinging chains of sense -- whose feet are weak
To
tread the higher road -- should order so
This
life of flesh that all their hither days
Pass
blameless in discharge of charities
And
first true footfalls in the Eightfold Path;
Living
pure, reverent, patient, pitiful,
Loving
all things which live even as themselves;
Because
what falls for ill is fruit of ill
Wrought
in the past, and what falls well of good;
And
that by howsomuch the householder
Purgeth
himself of self and helps the world,
By
so much happier comes he to next stage,
In
so much bettered being. This he spake,
As
also long before, when our Lord walked
By
Rajagriha in the bamboo-grove:
For
on a dawn he walked there and beheld
The
householder Singala, newly bathed,
Bowing
himself with bare head to the earth,
To
Heaven, and all four quarters; while he threw
Rice,
red and white, from both hands. "Wherefore thus
Bowest
thou, Brother?" said the Lord; and he,
"It
is the way, Great Sir! our fathers taught
At
every dawn, before the toil begins,
To
hold off evil from the sky above
And
earth beneath, and all the winds which blow."
Then
the World-honored spake: "Scatter not rice,
But
offer loving thoughts and acts to all.
To
parents as the East where rises light;
To
teachers as the South whence rich gifts come;
To
wife and children as the West where gleam
Colors
of love and calm, and all days end; To
friends and kinsmen and all men as North;
To
humblest living things beneath, to Saints
And
Angels and the blessed Dead above:
So
shall all evil be shut off, and so
The
six main quarters will be safely kept."
But
to his own, them of the yellow robe --
They
who, as wakened eagles, soar with scorn
From
life's low vale, and wing towards the Sun –
To
these he taught the Ten Observances
The
Dasa-Sîl, and how a mendicant
Must
know the Three Doors and the Triple Thoughts;
The
Sixfold States of Mind; the Fivefold Powers;
The
Eight High Gates of Purity; the Modes
Of
Understanding; Iddhi; Upekshâ
The
Five Great Meditations, which are food
Sweeter
than Amrit for the holy soul;
The
Jhâna's and the Three Chief Refuges.
Also
he taught his own how they should dwell;
How
live, free from the snares of love and wealth;
What
eat and drink and carry -- three plain cloths, --
Yellow,
of stitched stuff, worn with shoulder bare --
A
girdle, almsbowl, strainer. Thus he laid
The
great foundations of our Sangha well,
That
noble Order of the Yellow Robe
Which
to this day standeth to help the World.
So
all that night he spake, teaching the Law:
And
on no eyes fell sleep -- for they who heard
Rejoiced
with tireless joy. Also the King,
When
this was finished, rose upon his throne
And
with bared feet bowed low before his Son
Kissing
his hem; and said, "Take me, O Son! Lowest
and least of all thy Company."
And
sweet Yasôdhara, all happy now, --
Cried
"Give to Rahula -- thou Blessed One!
The
Treasure of the Kingdom of thy Word
For
his inheritance." Thus passed these Three
Into
the Path
* *
* *
**
Here
endeth what I write
Who
love the Master for his love of us.
A
little knowing, little have I told
Touching
the Teacher and the Ways of Peace.
Forty-five
rains thereafter showed he those
In
many lands and many tongues and gave Our
Asia light, that still is beautiful,
Conquering
the world with spirit of strong grace:
All
which is written in the holy Books,
And
where he passed and what proud Emperors
Carved
his sweet words upon the rocks and caves:
And
how -- in fulness of the times -- it fell
The
Buddha died, the great Tathâgato,
Even
as a man 'mongst men, fulfilling all:
And
how a thousand thousand crores since then
Have
trod the Path which leads whither he went
Unto
NIRVANA where the Silence lives.
* *
* *
AH!
BLESSED LORD! OH, HIGH DELIVERER! FORGIVE
THIS FEEBLE SCRIPT, WHICH DOTH THEE WRONG. MEASURING
WITH LITTLE WIT THY LOFTY LOVE. AH!
LOVER! BROTHER! GUIDE! LAMP OF THE LAW! I
TAKE MY REFUGE IN THY NAME AND THEE!
I
TAKE MY REFUGE IN THY LAW OF GOOD!
I
TAKE MY REFUGE IN THY ORDER! OM!
THE
DEW IS ON THE LOTUS! -- RISE GREAT SUN!
AND
LIFT MY LEAF AND MIX ME WITH THE WAVE.
OM
MANI PADME HUM, THE SUNRISE COMES!
THE
DEWDROP SLIPS INTO THE SHINING SEA!
|