14. Phẩm Tu-di Sơn-đảnh Kệ Tán

KINH HOA NGHIÊM 
Hán Dịch: Đại-Sư Thật-Xoa-Nan-Đà - Việt Dịch: HT Thích Trí Tịnh
Phật Học Viện quốc Tế Xuất Bản PL 2527 – 1983

 Lúc bấy giờ, do thần-lực của đức Phật, từ ngoài trăm phật-sát vi-trần-số quốc-độ, mười-phương đều có một đại Bồ-Tát, mỗi vị đều cùng một phật-sát vi-trần-số Bồ-Tát đồng vân tập đến. Mười đại Bồ-Tát là : Pháp-Huệ Bồ-Tát, Nhứt-Thiết-Huệ Bồ-Tát, Thắng-Huệ Bồ-Tát, Công-Đức-Huệ Bồ-Tát, Tinh-Tấn-Huệ Bồ-Tát, Thiện-Huệ Bồ-Tát, Trí-Huệ Bồ-Tát, Chơn-Thiệt-Huệ Bồ-Tát, Vô-Thượng-Huệ Bồ-Tát, Kiên-Cố-Huệ Bồ-Tát. Cõi nước của các ngài theo thứ-tự là : Nhơn-Đà-La-Hoa thế-giới, Ba-Đầu-Ma-Hoa thế-giới, Bửu-Hoa thế-giới, Ưu-Bát-La-Hoa thế-giới, Kim-Cang-Hoa thế-giới, Diệu-Hương-Hoa thế-giới, Duyệt-Ý-Hoa thế-giới, A-Lô-Hoa thế-giới, Na-La-Đà-Hoa thế-giới, Hư-Không-Hoa thế-giới. Chư Phật ngự trị nơi đó theo thứ tự là : Thù-Đặc-Nguyệt-Phật, Vô-Tận-Nguyệt Phật, Bất-Động-Nguyệt Phật, Phong-Nguyệt Phật, Thủy-Nguyệt Phật, Giải-Thoát-Nguyệt Phật, Vô-Thượng-Nguyệt Phật, Tinh-Tú-Nguyệt Phật, Thanh-Tịnh-Nguyệt Phật, Minh-Liễu-Nguyệt Phật.

 Chư Bồ-Tát này đến đảnh-lễ chơn Phật, rồi tùy phương đến, đều riêng hóa hiện tòa sư-tử Tỳ-lô-giá-na-tạng mà ngồi kiết-già trên đó.

 Như chư Bồ-Tát vân tập đến đảnh núi Tu-Di nơi thế-giới này, thập-phương thế-giới cũng đều như thế cả, đến danh hiệu, quốc-độ và chư Phật cũng đồng.

 Lúc đó đức Thế-Tôn, từ nơi các ngón của hai chưn phóng trăm ngàn ức quang-minh màu đẹp chiếu khắp trong cung của Đế-Thích ở mười phương thế-giới, Phật và đại-chúng đều hiển hiện cả.

 Pháp Huệ Bồ-Tát thừa oai-thần của Phật quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :

 Phật phóng tịnh quang-minh

 Thấy khắp tất cả Phật

 Đảnh núi Tu-Di-Vương

 Ở trong điện Diệu-Thắng.

 Tất cả Thiên-Đế-Thích

 Thỉnh Phật vào cung-điện

 Đều nói mười kệ hay

 Ca ngợi chư Như-Lai.

 Trong các đại hội ấy

 Bao nhiêu chúng Bồ-Tát

 Đều từ mười-phương đến

 Hóa tòa mà an-tọa.

 Bồ-Tát trong hội đó

 Danh hiệu đồng chúng tôi,

 Những cõi từ đó đến

 Danh-tự cũng vẫn đồng;

 Bổn-quốc chư Như-Lai

 Hồng-danh đều cũng đồng,

 Bồ-Tát nơi bổn Phật

 Tịnh tu hạnh vô-thượng.

 Đại chúng nên quan-sát

 Như-Lai tự-tại-lực

 Tất cả Diêm-Phù-Đề

 Đều nói Phật tại đấy.

 Chúng tinh-tấn nay thấy Phật

 Trụ nơi đảnh Tu-Di

 Thập-phương cũng như vậy

 Như-Lai tự-tại-lực.

 Trong mỗi mỗi thế-giới

 Phát tâm cầu phật-đạo

 Nương nơi nguyện như vậy

 Tu tập hạnh bồ-đề.

 Phật dùng nhiều thân hình

 Du hành khắp thế-gian

 Pháp-giới không chướng ngại

 Không ai trắc lượng được.

 Huệ-quang hằng chiếu khắp

 Đời tối đều trừ diệt,

 Tất cả không sánh bằng

 Thế nào lường biết được !

 Nhứt-Thiết-Huệ Bồ-Tát, thừa oai-lực của đức Phật, quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :

 Giả-sử trăm ngàn kiếp

 Thường thấy đức Như-Lai

 Chẳng y chơn-thật nghĩa

 Mà quán đấng Cùu-Thế,

 Người này chấp lấy tướng

 Thêm lớn lưới mê lầm

 Giam trói ngục sanh tử

 Đui mù, chẳng thấy Phật.

 Quan-sát nơi các pháp

 Đều không có tự-tánh

 Tướng nó, vốn sanh-diệt

 Chỉ là danh thuyết giả.

 Tất cả pháp vô-sanh

 Tất cả pháp vô-diệt

 Nếu hiểu được như vậy

 Chư Phật thường hiện tiền.

 Pháp-tánh vốn không tịch

 Vô-thủ, cũng vô-kiến

 Tánh không, tức là Phật

 Chẳng thể nghĩ lường được.

 Nếu biết tất cả pháp

 Thể tánh đều như vậy

 Người này thời chẳng bị

 Phiền-não làm nhiễm trước.

 Phàm phu thấy các pháp

 Chỉ chuyển theo tướng giả

 Chẳng rõ pháp vô-tướng

 Do đây chẳng thấy Phật.

 Đức Phật lìa ba thời

 Các tướng đều đầy đủ

 Trụ nơi vô-sở-trụ

 Cùng khắp mà bất-động.

 Tôi quán tất cả pháp

 Thảy đều được rõ ràng

 Nay thấy đức Như-Lai

 Quyết-định không nghi ngờ.

 Pháp-Huệ trước đã nói

 Như-Lai chơn-thiệt tánh,

 Tôi từ đó rõ biết

 Bồ-đề khó nghĩ bàn.

 Thắng-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật, quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :

 Như-Lai đại trí-huệ

 Hi-hữu không sánh bằng

 Tất cả những thế-gian

 Tư-duy chẳng đến được.

 Phàm-phu vọng quan-sát

 Chấp tướng chẳng đúng lý

 Phật lìa tất cả tướng

 Chẳng phải họ biết được.

 Kẻ vô-tri mê lầm

 Vọng chấp tướng ngũ-uẩn

 Chẳng biết chơn-tánh kia

 Người này chẳng thấy Phật.

 Rõ biết tất cả pháp

 Đều không có tự-tánh

 Hiểu pháp-tánh như vậy

 Thời thấy Lô-Xá-Na.

 Vì do tiền-ngũ-uẩn

 Có hậu-uẩn tương-tục

 Rõ biết nơi tánh này

 Thấy Phật khó nghĩ bàn.

 Ví như báu trong tối

 Không đèn thời chẳng thấy

 Phật-pháp không người nói

 Dầu huệ chẳng biết được.

 Cũng như mắt bị lòa

 Chẳng thấy màu xinh đẹp

 Như vậy tâm bất-tịnh

 Chẳng thấy các phật-pháp.

 Lại như mặt trời sáng

 Kẻ mù không thấy được

 Tâm không có trí-huệ

 Trọn chẳng thấy chư Phật.

 Nếu chữa hết bịnh lòa

 Bỏ lìa lòng tưởng sắc

 Chẳng thấy nơi các pháp

 Thời thấy được Như-Lai.

 Nhứt-Thiết-Huệ đã nói

 Chư Phật Bồ-Đề pháp

 Tôi nghe lời ngài nói

 Được thấy Lô-Xá-Na.

 Công-Đức-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mười-phương rồi nói kệ rằng :

 Các pháp không chơn-thật

 Vọng chấp là chơn-thật

 Cho nên các phàm-phu

 Luân-hồi ngục sanh-tử.

 Nơi ngôn từ thuyết pháp

 Tiểu trí vọng phân-biệt

 Vì thế sanh chướng-ngại

 Chẳng rõ được tự-tâm.

 Chẳng rõ được tự-tâm

 Đâu biết được chánh-đạo

 Họ do huệ điên-đảo

 Thêm lớn mọi điều ác.

 Chẳng thấy các pháp không

 Hằng thọ khổ sanh-tử

 Người này chưa có được

 Pháp-nhãn thanh-tịnh vậy.

 Xưa kia tôi thọ khổ

 Vì tôi chẳng thấy Phật,

 Nên phải tịnh pháp-nhãn

 Xem kia chỗ đáng thấy.

 Nếu được thấy nơi Phật

 Thời tâm không chấp lấy

 Người này thời thấy được

 Pháp của Phật đã biết.

 Nếu thấy Phật chơn-pháp

 Thời gọi bực đại-trí

 Người này có tịnh-nhãn

 Hay quan-sát thế-gian.

 Không thấy chính là thấy

 Hay thấy tất cả pháp

 Nơi pháp nếu có thấy

 Đây thời là không thấy.

 Tất cả các pháp-tánh

 Không sanh cũng không diệt

 Lạ thay đấng Đạo-Sư

 Tự-giác hay giác-tha.

 Ngài Thắng-Huệ đã nói

 Pháp của Như-Lai ngộ

 Chúng tôi nghe Ngài nói

 Biết được Phật chơn-tánh.

 Tinh-Tấn-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật, quan-sát khắp mười phương rồi nói kệ rằng :

 Nếu trụ nơi phân-biệt

 Thời hư thanh-tịnh nhãn

 Thêm ngu-si, tà-kiến

 Trọn chẳng thấy được Phật.

 Nếu rõ được tà-pháp

 Như thiệt chẳng điên-đảo,

 Biết vọng vốn tự chơn

 Thấy Phật thời thanh-tịnh.

 Có thấy, thời là nhơ

 Đây thời chưa phải thấy

 Xa lìa các kiến chấp

 Như vậy mới thấy Phật.

 Pháp ngôn-ngữ thế-gian

 Chúng-sanh vọng phân-biệt

 Biết thế đều vô-sanh

 Mới là thấy thế-gian.

 Nếu thấy 'thấy thế-gian'

 'Thấy' là tướng thế-gian

 Như thiệt đồng không khác

 Đây gọi người chơn-kiến.

 Nếu thấy đồng không khác

 Nơi vật chẳng phân-biệt

 Thấy này lìa phiền-não

 Vô-lậu được tự-tại.

 Chỗ chư Phật khai thị

 Tất cả pháp phân-biệt

 Đây đều chẳng thể được

 Vì pháp-tánh thanh-tịnh.

 Pháp-tánh vốn thanh-tịnh

 Vô-tướng như hư-không

 Tất cả không năng thuyết

 Người trí quán như vậy.

 Xa lìa nơi pháp-tưởng

 Chẳng thích tất cả pháp

 Đây cũng không chỗ tu

 Thấy được Đại-Mâu-Ni.

 Như ngài Đức-Huệ nói

 Đây gọi là thấy Phật;

 Chỗ có tất cả hạnh

 Thể-tánh đều tịch-diệt.

 Lúc đó Thiện-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mười phương rồi nói kệ rằng :

 Hi-hữu đại dũng-kiện

 Vô-lượng chư Như-Lai

 Ly-cấu tâm giải-thoát

 Tự độ hay độ người.

 Tôi thấy Thế-gian-Đăng

 Như thật chẳng điên-đảo

 Như trong vô-lượng kiếp

 Bực đủ trí chỗ thấy.

 Tất cả hạnh phàm-phu

 Đều mau về diệt tận

 Tánh nó như hư-không

 Nên nói là vô-tận.

 Người trí nói vô-tận

 Đây cũng không chỗ nói.

 Vì tự-tánh vô-tận

 Được có nan-tư tận.

 Trong chỗ nói vô-tận

 Không chúng-sanh được có

 Biết chúng-tánh như vậy

 Thời thấy Đại-Danh-Xưng.

 Không thấy nói là thấy

 Vô-sanh nói chúng-sanh

 Hoặc thấy, hoặc chúng-sanh

 Rõ biết không thể-tánh.

 Năng-kiến cùng sở-kiến

 Kiến-giả đều khiển trừ,

 Chẳng hoại nơi chơn-pháp

 Người này rõ biết Phật.

 Nếu người rõ biết Phật

 Và pháp của Phật nói

 Thời hay chiếu thế-gian

 Như Phật Lô-Giá-Na.

 Chánh-giác khéo khai thị

 Đạo một pháp thanh-tịnh,

 Đại-Sĩ tinh-tấn huệ

 Diễn nói vô-lượng pháp.

 Hoặc có hoặc không có

 Tưởng niệm này đều trừ

 Như thế thấy được Phật

 An-trụ nơi thiệt-tế.

 Lúc đó Trí-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mườI phương rồi nói kệ rằng :

 Tôi nghe pháp tối-thắng

 Liền sanh trí-huệ quang

 Chiếu khắp mười-phương cõi

 Đều thấy tất cả Phật.

 Trong đây không chút vật

 Chỉ có danh-tự giả

 Nếu chấp có ngã nhơn

 Thời là vào đường hiểm.

 Những phàm-phu chấp trước

 Chấp thân là thiệt có

 Phật chẳng phải sở-thủ

 Họ trọn chẳng thấy được.

 Người này không huệ-nhãn

 Chẳng thể thấy được Phật

 Ở trong vô-lượng kiếp

 Lưu chuyển biển sanh-tử.

 Hữu-tránh nói sanh-tử

 Vô-tránh là niết-bàn

 Sanh-tử và niết-bàn

 Cả hai chẳng nói được.

 Nếu theo danh-tự giả

 Chấp lấy hai pháp này

 Người này không đúng thật

 Chẳng biết Phật diệu-đạo.

 Nếu móng tưởng như vầy :

 'Đây Phật, đây tối-thắng'

 Điên-đảo chẳng phải thật

 Chẳng thấy được Chánh-giác.

 Biết được thật thể này

 Tướng chơn-như tịch-diệt

 Thời thấy đấng Chánh-Giác

 Vượt khỏi đường ngữ-ngôn.

 Ngôn ngữ nói các pháp

 Chẳng hiển được thiệt-tướng

 Bình-đẳng mới thấy được

 Như pháp, Phật cũng vậy.

 Thời quá-khứ chư Phật

 Vị-lai và hiện-tại

 Dứt hẳn gốc phân-biệt

 Thế nên gọi là Phật.

 Chơn-Thật-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mườI phương rồi nói kệ rằng :

 Thà thọ khổ địa-ngục

 Được nghe hồng-danh Phật

 Chẳng thích vô-lượng vui

 Mà chẳng nghe danh Phật.

 Sở-dĩ nơi thời xưa

 Chịu khổ vô-số kiếp

 Lưu chuyển trong sanh-tử

 Vì chẳng nghe danh Phật.

 Với pháp chẳng điên-đảo

 Mà hiện chứng như thật

 Lìa các tướng hòa hiệp

 Gọi là Vô-Thượng-Giác.

 Hiện chẳng phải hòa hiệp

 Khứ, lai cũng như vậy

 Tất cả pháp vô-tướng

 Đây là chơn-thể Phật.

 Nếu quán được như vậy

 Các pháp nghĩa thậm-thâm

 Thời thấy tướng chơn thật

 Pháp-thân của chư Phật.

 Nơi thật thấy chơn-thật

 Chẳng thật thấy chẳng thật

 Hiểu rốt ráo như vậy

 Cho nên gọi là Phật.

 Phật-pháp chẳng giác được

 Rõ đây gọi 'giác pháp'

 Chư Phật tu như vậy

 Một pháp bất-khả-đắc.

 Biết do một nên nhiều

 Biết do nhiều nên một

 Các pháp không chỗ tựa

 Chỉ do hòa hiệp khởi.

 Không năng-tác, sở-tác

 Chỉ từ nghiệp tưởng sanh

 Tại sao biết như vậy

 Vì khác đây không có.

 Tất cả pháp vô-trụ

 Định-xứ bất-khả-đắc

 Chư Phật trụ nơi đây

 Rốt ráo không dao động.

 Vô-Thượng-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mườI phương rồi nói kệ rằng :

 Đấng đại-thừa vô-thượng

 Xa lìa tưởng chúng-sanh

 Không có ai hơn được

 Nên hiệu là Vô-Thượng.

 Chỗ chư Phật đã được

 Vô-tác, vô-phân-biệt

 Thô-thần-thông vô-sở-hữu

 Vi-tế cũng như vậy.

 Cảnh chư Phật sở-hành

 Trong đó không có số

 Là chơn-pháp của Phật.

 Như-Lai quang chiếu khắp

 Diệt trừ những tối-tăm

 Quang này chẳng có chiếu

 Cũng chẳng phải không chiếu.

 Nơi pháp không chỗ chấp

 Không niệm cũng không nhiễm

 Không trụ không xứ sở

 Chẳng hoại nơi pháp-tánh.

 Trong đây không có hai

 Cũng lại không có một

 Bực đại-trí thấy đúng

 Kheó an-trụ thật lý.

 Trong không, không có hai

 Không hai cũng như vậy

 Tam-giới tất cả không

 Là chỗ thấy chư Phật.

 Phàm-phu không hay biết

 Phật khiến trụ chánh-pháp

 Các pháp vô-sở-trụ

 Ngộ đây thấy tự thân.

 Chẳng thân mà nói thân

 Chẳng khởi mà hiện khởi

 Không thân cũng không thấy

 Là Phật-thân vô-thượng.

 Như ngài Thật-Huệ nói

 Chư Phật diệu pháp-tánh

 Nếu người nghe pháp này

 Sẽ được thanh-tịnh-nhãn.

 Lúc đó Kiên-Cố-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật quan-sát khắp mười phương rồi nói kệ rằng :

 Vĩ-đại ! quang-minh lớn

 Bực vô-thượng dũng kiện

 Vì lợi ích quần-sanh

 Mà xuất hiện thế-gian.

 Phật dùng tâm đại-bi

 Quan-sát khắp chúng-sanh

 Thấy ở trong ba cõi

 Luân-hồi thọ nhiều khổ.

 Chỉ trừ đấng Chánh-Giác

 Đấng Đạo-Sư đủ sức

 Tất cả các Trời Người

 Không ai cứu hộ được.

 Nếu chư Phật Bồ-Tát

 Chẳng xuất hiện thế-gian

 Thời không một chúng-sanh

 Có thể được an-lạc.

 Như-Lai đẳng-chánh-giác

 Và các chúng Thánh Hiền

 Xuất hiện ở thế-gian

 Cho chúng-sanh được vui.

 Nếu ai thấy Như-Lai

 Vì được lợi hành lớn

 Nghe hiệu Phật sanh tin

 Thời là tháp thế-gian.

 Chúng tôi thấy Như-Lai

 Vì được lợi ích lớn

 Nghe diệu-pháp như vậy

 Đều sẽ thành Phật-đạo.

 Chư Bồ-Tát quá-khứ

 Do thần-lực của Phật

 Được huệ-nhãn thanh-tịnh

 Rõ cảnh-giới chư Phật.

 Nay thấy Lô-Xá-Na

 Càng thêm thanh-tịnh-tính

 Phật-trí không ngằn mé

 Diễn thuyết chẳng thể hết.

 Thắng-Huệ Bồ-Tát thảy

 Và tôi Kiên-Cố-Huệ

 Trong vô-số ức kiếp

 Cũng nói chẳng thể hết.