7. Nhẫn Nhục Trước Sự Khiêu Khích

7. NHẪN NHỤC TRƯỚC SỰ KHIÊU KHÍCH

(1) Nhẫn nhục khi bị chỉ trích

“Này các Tỷ-kheo, có năm loại ngôn ngữ mà người khác có thể dùng khi nói với các ông: lời nói của họ có thể đúng thời hay không đúng thời, đúng hay sai, nhẹ nhàng hay thô bạo, có lợi íchhay tổn hại, nói với tâm từ hay với nội tâm sân hận. Khi người khác nói với các ông, lời nói của họ có thể đúng thời hay không đúng thời, khi người khác nói với các ông, lời nói của họ có thể đúng hay sai, khi người khác nói với các ông, lời nói của họ có thể nhẹ nhàng hay thô bạo, khi người khác nói với các ông, lời nói của họ có thể có lợi ích hay tổn hại, khi người khác nói với các ông, lời nói của họ có thể nói với tâm từ hay với nội tâm sân hận. Này các Tỷ-kheo, ở điểm này, các ông cần phải rèn luyệnnhư sau: ‘Tâm chúng tôi sẽ không bị ảnh hưởng, và chúng tôi sẽ không thốt ra lời nói ác độc, chúng tôi sẽ chịu đựng với lòng bi mẫn vì sự an vui của người ấy, với tâm từ, nội tâm không sân hận. Chúng tôi sẽ sống trải rộng tâm từ tràn ngập người ấy , và bắt đầu từ người này, chúng tôi sẽ sống trải rộng tâm từ tràn ngập khắp thế giới, sung mãn, quảng đại, vô lượng, không  hận, không sân.’ Này các Tỷ-kheo, các ông phải rèn luyện như vậy.

“Này các Tỷ-kheo, giả sử có một người đi đến với một cái cuốc và một cái giỏ và nói : ‘Tôi sẽ làm cho mảnh đất lớn này không còn là đất nữa.’ Rồi người ấy cuốc đất chỗ này chỗ kia, rải đất chỗ này chỗ kia, nhổ nước bọt chỗ này chỗ kia, và tiểu tiện chỗ này chỗ kia, nói rằng: ‘Hãy không phải là đất nữa, hãy không phải là đất nữa!’ Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào ? Người ấy có thể làm cho mảnh đất lớn này không còn là đất nữa được không ?’

- “ Bạch Thế Tôn, không thể được. Vì sao vậy ? Bởi vì mảnh đất này thâm sâu mênh mông; không dễ gì làm cho nó không còn là đất nữa. Cuối cùng, người này chỉ gặt hái mệt mỏi và thất vọng.”

“ Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, có năm loại ngôn ngữ mà người khác có thể dùng khi nói với các ông: lời nói của họ có thể đúng thời hay không đúng thời… Này các Tỷ-kheo, ở điểm này, các ông cần phải rèn luyện như sau: ‘Tâm chúng tôi sẽ không bị ảnh hưởng, và chúng tôi sẽ không thốt ra lời nói ác độc, chúng tôi sẽ chịu đựng với lòng bi mẫn vì sự an vui của người ấy, với tâm từ, nội tâm không sân hận. Chúng tôi sẽ sống trải rộng tâm từ tràn ngập người ấy, và bắt đầu từ người này, chúng tôi sẽ sống trải rộng tâm từ tràn ngập khắp thế giới, sung mãn, quảng đại, vô lượng, không hận, không sân .’ Này các Tỷ-kheo, các ông phải rèn luyện như vậy.

“Này các Tỷ-kheo, thậm chí nếu có  bọn cướp dùng cái cưa hai lưỡi để cưa tay chân các ông thành từng mảnh một cách man rợ, nếu có vị  nào ở đây khởi tâm sân hận đối với chúng, thì vị ấy không phải là người đang thực hành giáo pháp của ta. Này các Tỷ-kheo, ở điểm này, các ông cần phải rèn luyệnnhư sau: ‘Tâm chúng tôi sẽ không bị ảnh hưởng, và chúng tôi sẽ không thốt ra lời nói ác độc, chúng tôisẽ chịu đựng với lòng bi mẫn vì sự an vui của người ấy, với tâm từ, nội tâm không sân hận. Chúng tôisẽ sống trải rộng tâm từ tràn ngập người ấy, và bắt đầu từ người này, chúng tôi sẽ sống trải rộng tâm từtràn ngập khắp thế giới, sung mãn, quảng đại, vô lượng, không gây hấn, không sân hận.’ Này các Tỷ-kheo, các ông phải rèn luyện như vậy.”

                    ( Trung BK I, Số 21-Kinh Ví Dụ Cái Cưa,  tr. 287-293 )

(2) Không trả đũa

[ Tôn giả Xá-Lợi-Phất nói với các Tỷ-kheo :]… “ Chư hiền, vì vậy. nếu những người khác sỉ nhục, xúc phạm, mắng nhiếc, và tấn công một Tỷ-kheo, vị này hiểu  rằng: ‘ Khổ thọ này do tai  xúc chạm ( nhĩ xúc) đã khởi lên trong tôi. Khổ thọ này do nhân duyên, không phải độc lập. Do nhân duyên gì ? Do nhân duyên xúc chạm.’ Rồi vị ấy thấy rằng sự xúc chạm là vô thường, cảm thọ là vô thường, tưởng là vô thường, hành là vô thường, thức là vô thường. Và sau khi dùng giới làm đối tượng hỗ trợ, tâm của vị ấy an trú vào sự hỗ trợ mới này và đạt được niềm tin, vững chãi và ổn định.

“ Giờ đây, nếu những người khác tấn công một Tỷ-kheo bằng những cách thế không như ý, không mong cầu, không dễ chịu, như là dùng nắm tay, dùng đá, dùng gậy hay dùng dao để đánh đập, vị ấy hiểu rằng: ‘ Bản chất của thân này là có thể bị nắm tay, đá , gậy hay dao đánh đập. Điều này đã được Thế Tôn giảng trong ‘ lời dạy của Ngài về ‘ Ví dụ cái cưa ’: “Này các Tỷ-kheo, thậm chí nếu có  bọn cướp dùng cái cưa hai lưỡi để cưa tay chân các ông thành từng mảnh một cách man rợ, nếu có vị  nào ở đây khởi tâm sân hận đối với chúng, thì vị ấy không phải là người đang thực hành giáo pháp của ta.” Vì thế ta sẽ tinh tấn không mỏi mệt, sẽ thiết lập chánh niệm không ngừng nghỉ, thân ta sẽ an tịnh và không bị nhiễu loạn, tâm ta định tĩnh và nhất tâm. Và giờ đây hãy để mặc cho sự xúc chạm với nắm tay, đá, gậy, và dao tấn công thân này; đây chỉ là cách thực hành những lời Phật dạy.”

                                        ( Trung BK I, Kinh số 27, tr.417-418 )

(3)  Nhẫn nhục khi bị trừng phạt

Thế Tôn giảng như sau:” Này các Tỷ-kheo, có một lần trong quá khứ, chư Thiên và các A-tu-la (Asura) đã chuẩn bị dàn trận để giao chiến. Rồi vua của các A-tu-la là Vepacitti, nói với các A-tu-la như sau: ‘Này các chiến hữu, trong trận chiến sắp xảy ra giữa chư Thiên và các A-tu-la, nếu các A-tu-la thắng và chư Thiên thua, hãy trói Sakka Thiên chủ cả hai tay, hai chân, cổ , và mang vị ấy đến trước mặt ta trong thành của A-tu-la.’ Còn Thiên chủ Sakka thì nói với chư Thiên như sau: ‘Này các thân hữu, trong trận chiến sắp xảy ra giữa chư Thiên và các A-tu-la, nếu chư Thiên thắng và các A-tu-la thua, hãy trói vua của các A-tu-la là Vepacitti cả hai tay, hai chân, cổ,  và mang vị ấy đến trước mặt ta trong hội trường Sudhamma (Thiện pháp).’

“ Trong trận chiến đó, chư Thiên thắng và các A-tu-la thua. Rồi chư Thiên trói vua Vepacitti cả hai tay, hai chân, cổ,  và mang vị ấy đến trước mặt Sakka Thiên chủ trong hội trường. Khi Sakka Thiên chủ đi vào và rời hội trường, Vepacitti đang bị trói cả hai tay, hai chân và cổ, đã sỉ nhục, mắng nhiếc Thiên chủbằng những lời lẽ thô bạo, độc ác. Rồi người đánh xe ngựa tên là Mātali tâu với Sakka Thiên chủ bằng các câu kệ như sau:

                    “ Khi đối diện với Vepacitti,

                     Có phải ngài sợ hãi hay yếu hèn,

                     mà ngài đã thật nhẫn nhục chịu đựng ông ấy,

                     khi nghe những lời ác ngữ ?”

[ Sakka:]

                    “ Không phải vì sợ hãi hay yếu hèn,

                       Mà ta đã nhẫn nhục với Vepacitti.

                      Làm sao một người trí như ta,

                      lại dấn thân vào việc đấu đá với kẻ ngu ?”

[Mātali:]

                    “ Kẻ ngu càng nổi giận nhiều hơn,

                       Nếu không có người đối trị.

                      Vì vậy với hình phạt nặng nề,

                      Người trí nên trừng trị kẻ ngu.”

[ Sakka:]

                    “Chỉ mình ta nghĩ điều này,

                    Là cách đối trị kẻ ngu:

                    Khi biết kẻ thù đang phẫn nộ,

                   Người trí giữ an tịnh trong chánh niệm.”

[Mātali:]

                    “Thưa Sakka, tôi thấy đây là điều sai lầm,

                    trong việc thực hành nhẫn nhục:

                    Khi kẻ ngu nghĩ về ngài như thế này,

                    ‘ Ông ấy nhẫn nhục vì sợ  ta,’

                    Kẻ ngu lại càng đuổi theo ngài,

                    Như bò đực đuổi theo người bỏ chạy.”

[ Sakka:] 

                    “Mặc cho kẻ ngu có nghĩ như thế hay không,

                    ‘ Ông ấy nhẫn nhục vì sợ ta.’

                     Trong tất cả các pháp đem lại lợi ích tối thượng,

                     Không có pháp nào tốt hơn nhẫn nhục.

                    “ Khi một người được ban cho sức mạnh,

                       Nhẫn nhục chịu đựng một kẻ yếu hèn,

                       Đó là nhẫn nhục tối thượng;

                       Phải luôn luôn nhẫn nhục kẻ yếu hèn.

                      “ Sức mạnh của kẻ ngu,

                       Được xem không phải là sức mạnh-

                       Nhưng không ai có thể trách một người

                       Mạnh mẽ nhờ được Chánh pháp hộ trì.

                      “ Người dùng sân hận để đáp trả sân hận,

                       Sẽ làm mọi việc tệ hại hơn cho mình.

                       Không dùng sân hận để đáp trả sân hận,

                       Sẽ thắng được một trận chiến khó khăn.

                      “ Người tu tập vì lợi ích cả hai -

                        lợi mình và lợi người –

                        Khi biết kẻ thù đang tức giận,

                        người ấy giữ an tịnh trong chánh niệm.

                      “ Khi vị ấy chữa lành cho cả hai –

                        Chữa lành cho mình và cho người –

                        Những kẻ nghĩ vị ấy là người ngu,

                        Là những  kẻ không hiểu Chánh pháp.”

“ Vì vậy, này các Tỷ-kheo, nếu Sakka Thiên chủ có thể nói lời ca ngợi hạnh nhẫn nhục và nhu hòa, thì các ông là những người đã xuất gia trong Giáo pháp và giới luật này, còn gì thích hợp hơn cho các ông để thực hành hạnh nhẫn nhục và nhu hòa.”

                              (Tương Ưng BK I, Ch.XI: IV, tr 487- 492 )